Znamię suttona- czym jest, skąd się bierze i czy wymaga leczenia?

Znamię suttona jest to znamię barwnikowe, które występuje głównie u dzieci oraz młodzieży. Jego cechą charakterystyczną jest odbarwiona obwódka, określana mianem aureoli. Inaczej nazywa się je także znamieniem „halo”. Co ważne, nie wymaga ono leczenia, gdyż jest zmianą łagodną. Niekiedy można je jednak pomylić z groźnym dla życia człowieka czerniakiem. W wielu przypadkach znika samoistnie. Zazwyczaj występuje pojedynczo na tułowie i wyróżnia się ciemnobrązowym zabarwieniem. Niektórzy badacze zalecają profilaktyczne usunięcie zmiany.

Czym właściwie jest znamię Suttona?

To szczególna odmiana zwykłego znamienia barwnikowego. Jest znamieniem atypowym pojawiającym się w dużej mierze u dzieci. Znane jest też jako znamię z odbarwieniem albo bielactwo odśrodkowe nabyte. Jak większość tego typu zjawisk, tak samo znamię suttona charakteryzuje się występującym obszarem odbarwionej skóry. Oprócz tego, w jego przypadku można zaobserwować dodatkowe odbarwienie brzegów zmiany. Znamię suttona należy do tych łagodnych, w przeciwieństwie do czerniaka złośliwego, którego trzeba usunąć, gdyż zagraża życiu człowieka.

Jeżeli jednak fragment odbarwionej skóry budzi obawy, wówczas obie patologie można zróżnicować w badaniu histopatologicznym. W przypadku wątpliwości lekarz może zalecić profilaktyczne usunięcie zmiany. Znamię to występuje najczęściej u osób jeszcze przed 20. rokiem życia. Jak dotąd, nie ustalono dokładnego mechanizmu powstawania tego zjawiska. Co ważne, może ono współistnieć z pozostałymi zaburzeniami barwnikowymi, a zwłaszcza bielactwem czy czerniakiem. Najczęściej jednak dochodzi tylko do zwiększenia ryzyka chorób autoimmunologicznych.

W obrazie histopatologicznym rozróżnia się dwie odmiany znamion Suttona:

• odmiana zapalna- występuje w niej naciek z komórek limfoidalnych oraz makrofagów w skórze właściwej. Dochodzi do rozproszenia i niszczenia melanocytów,
• odmiana niezapalna- nie ulega samoistnej regresji (cofnięciu).

W jaki sposób rozpoznać znamię Suttona?

Jak wygląda znamię suttona? Charakteryzuje się ono regularny, wyraźnym brzegiem. Może mieć odcień ciemnobrązowy albo jasnobrązowy. W rzadkich przypadkach jest w kolorze skóry. Jeśli chodzi o obszar występowania, jest to zazwyczaj tułów, niekiedy pojawia się też na skórze głowy, twarzy i kończyn. W przypadku pojawienia się zmian skórnych stawianiem diagnozy zajmują się dermatolodzy. Znamię suttona można rozpoznać na podstawie charakterystycznego obrazu klinicznego zmiany.

W postawieniu diagnozy pomaga typowa dla takiej zmiany obwódka ją otaczająca. Aby dokładnie móc określić specyfikę znamienia, specjalista przeprowadza badanie dermatoskopowe. Ogląda więc zmianę skórną pod sporym powiększeniem przy użyciu dermatoskopu. W przypadku wątpliwości może zalecić zabieg usunięcia znamienia wykonywany w znieczuleniu miejscowym.

U kogo najczęściej występuje znamię Suttona?

Znamię pojawia się tylko u 1% populacji. Występuje najczęściej u dzieci i młodzieży, które na swoim skórze mają wiele znamion barwnikowych. Średni wiek wystąpienia suttona to tylko 15 lat. Nie zaobserwowano predylekcji do żadnej z płci. Według naukowców można jednak wskazać tendencję do rodzinnego występowania tych zmian skórnych.

Jakie są przyczyny powstawania znamienia Suttona?

Do tej pory nie stwierdzono dokładnych przyczyn powstawania tej zmiany skórnej. Wiele naukowców sądzi jednak, że znamię suttona powiązane jest z ekspozycją na słońce w okresie dzieciństwa. W szczególności przyczyniać się do niego mogą promienie słoneczne, które spowodowały u danej osoby poparzenia. Odbarwienie skóry w obrębie znamienia wywołane jest reakcją immunologiczną.

Dochodzi wtedy do powstania przeciwciał przeciwmelanocytowych, które niszczą melanocyty obecne w naskórku. Przez to dochodzi do stopniowej, samoistnej regresji znamienia. Cały proces ustępowania tej zmiany skórnej może potrwać od kilku tygodni do nawet kilka lat. Dzieli się go na poszczególne etapy:

• znamię centralne, malanocytarne z obwodowym odbarwieniem, czyli depigmentacją,
• zabarwienie przemienia się w bardziej różowe, jednak dalej z widoczną odbarwioną obwodówką,
• na końcu znamię ustępuje w granicach fragmentu odbarwionego i dochodzi do repigmentacji obwodówki.

Naukowcy zauważyli, że u ok. 30 procent osób pojawienie się znamienia suttona jest zapowiedzią bielactwa, a więc schorzenia o podłożu autoimmunologicznym. Bielactwo objawia się występowaniem plam odbarwieniowych na skórze. U osób z wieloma znamionami suttona prawdopodobieństwo rozwoju bielactwa, jak i pozostałych schorzeń autoimmunologicznych jest o wiele wyższe, aniżeli u osób z tylko jedną taką zmianą skórną. Z tego względu osoby znajdujące się w grupie ryzyka powinny znaleźć się pod nadzorem dermatologicznym.

Znamię Suttona a bielactwo oraz pozostałe choroby

Specjaliści donoszą o zależności pomiędzy znamieniem suttona a bielactwem. W 30 procentach przypadków wystąpienie tej zmiany skórnej jest zwiastunek rozwoju bielactwa, określanego także mianem albinizmu. Schorzenie to cechuje się brakiem pigmenty obecnego w skórze i we włosach. Oprócz tego spora ilość tego typu znamion jest też czynnikiem ryzyka rozwoju czerniaka, a więc schorzenia nowotworowego skóry. Czerniak w 40 procentach przypadków obserwowany jest właśnie w obszarze czy też niedaleko od znamion barwnikowych. Znamię suttona pojawia się też dosyć często wraz z chorobami autoimmunologicznymi, a w szczególności z chorobą Hashimoto, a więc przewlekłym zapaleniem tarczycy. Zmianę skórną diagnozuje się też u pacjentów cierpiących na zespół Turnea, a więc uwarunkowanym genetycznie zespołem wad wrodzonych.

Znamię Suttona a czerniak złośliwy

Znamienia suttona, jak i inne zmiany barwnikowe są w większości przypadków niegroźne. Należy jednak pamiętać, że ich spora ilość u dzieci i młodzieży stanowi czynnik ryzyka rozwoju czerniaka. Czerniak (łac. melanoma malignum) to nowotwór złośliwy wywodzący się z melanocytów. U większości pacjentów pochodzi on już z istniejącej na skórze zmiany barwnikowej. Nowa zmiana przypominająca atypowe znamię tudzież zmiana wcześniej istniejącego znamienia barwnikowego może być powodem do niepokoju, gdyż może oznaczać rozwój czerniaka. Czerniak pojawia się najczęściej u osób ok. 40 roku życia.

Niektóre znamiona mogą go przypominać, jednak do postawienia diagnozy niezbędne jest wykonanie badania dermatoskopowego. Takie badanie przeprowadza doświadczony lekarz, a niekiedy zaleca on też wycięcie podejrzanej zmiany do badania histopatologicznego. Do oceny ewentualnej transformacji złośliwej znamion barwnikowych, jak i do wstępnego różnicowania łagodnych znamion melanocytarnych oraz czerniaka stosuje się tak zwaną regułę ABCDE:

• A (czyli asymmetry) – asymetria zmiany;
• B (czyli border irregularity) – nieregularne brzegi (poszarpane, z występującymi zgrubieniami);
• C (czyli color variegation) – niejednolite zabarwienie (jedna część zmiany może być wtedy czarna, natomiast drugi jej fragment czerwony);
• D (czyli diameter > 6 mm) – średnica >6 mm przemawia za charakterem złośliwym zmiany;
• E (czyli evolution)- wzrost guzowaty, uszkodzenie naskórka, zmiana wyglądu znamienia skórnego.

Łagodne znamię barwnikowe suttona nie posiada wspomnianych wyżej cech charakterystycznych. Są one bowiem symetryczne, mają regularne brzegi oraz jednolite zabarwienie. Ich rozmiar jest dosyć mały, natomiast wygląd nie zmienia się w czasie. W przypadku kiedy znamiona barwnikowe spełniają którykolwiek z wyżej podanych punktów, wówczas należy bezzwłocznie udać się do dermatologa. Lekarz stwierdzi czy pojawiające się zmiany są to łagodne znamiona suttona, czy nie. W razie wątpliwości może zalecić usunięcie chirurgiczne odbarwionego obszaru, po czym poddać go badaniu histopatologicznym.

Znamiona na skórze – czy usuwanie znamion barwnikowych jest niezbędne?

Znamiona suttona mają charakter łagodny i nie wymagają leczenia. Polecana jest jednak ich obserwacja. Pojawiają się najczęściej u dzieci, a głównym czynnikiem ich rozwoju jest promieniowanie słoneczne. Ich kolor różni się od barwy skóry prawidłowej, a tego typu zmiana skórna może utrzymywać się nawet przez 10 lat. Znamię najczęściej zmniejsza się wraz z czasem, po czym samo znika, nie pozostawiając na skórze żadnego śladu. Sposób postępowania zależy przede wszystkim od wywiadu i obrazu klinicznego. Niezwykle ważną rolę odgrywa wywiad rodzinny pod kątem czerniaka złośliwego. Jeżeli wygląd znamienia jest dosyć podejrzany, wtedy najlepiej, jeśli taka zmiana zostanie usunięta chirurgiczne i poddana badaniu histologicznemu. Sam zabieg trwa jedynie kilkadziesiąt minut i jest przeprowadzany pod znieczuleniem miejscowym. Pacjent nie musi po nim przechodzić długiego okresu rekonwalescencji i dosyć szybko jest w stanie powrócić do swoich codziennych obowiązków.

W jaki sposób leczyć znamię Suttona?

Postępowanie w przypadku znamienia Suttona tak już to było wspomniane, zależy od uzyskanego obrazu klinicznego oraz wywiadu chorobowego. Istotny jest wywiad rodzinny nie tylko w kierunku samego czerniaka złośliwego, ale też bielactwa i znamion atypowych. Zazwyczaj znamienia suttona mają charakter łagodny, a więc mogą zostać pozostawione same sobie. Nie trzeba ich leczyć, jednak warto je obserwować. Niektóre zmiany znikają samoistnie, jednakże, zanim to się stanie, najlepiej wybrać się do dermatologa. Przeprowadzi on badanie dermoskopowe i ustali dalsze postępowanie. Może zdecydować, że zmiana wymaga leczenia i powinna zostać usunięta, czy też zalecić jej systematyczną kontrolę dermoskopową.

Dermoskopia jest to nieinwazyjna metoda diagnostyczna. Umożliwia obserwację oraz ocenę struktur barwnikowych na poziomie naskórka, granicy skórno-naskórkowej, oraz górnych warstw skóry właściwej. Do jej przeprowadzenia niezbędne jest użycie mikroskopu powierzchniowego, czyli tak zwanego dermatoskopu. Pozwana on różnicować zmianę łagodną ze zmianą szkodliwą, a także barwnikową z niebarwnikową. Dzięki niemu specjalista odróżni też łagodne znamiona barwnikowe od czerniaka. Usunięcie zmiany jest niezbędne w razie wątpliwości specjalisty co do rodzaju znamiona, a także w przypadku powstania strupa, niesymetryczności aureoli czy wystąpienia zaczerwienienia. Co ważne, nie wolno w żadnym razie samodzielnie usuwać zmian skórnych korzystając z domowych metod.