Łuszczyca skóry- nieuleczalna choroba, z którą ciężko żyć.
Łuszczyca jest przewlekłą i nieuleczalną chorobą układu immunologicznego, która objawia się charakterystycznymi zmianami na skórze. Przyczyny łuszczycy nie są do końca znane. Ma ona podłoże genetyczne. Oznacza to, że jeżeli obydwoje rodziców jest chorych na łuszczycę, to prawdopodobieństwo zachorowania dziecka wynosi aż 50%. Przy jednym chorym rodzicu, ryzyko odziedziczenia “niechcianego prezentu” spada do 16 %.
Ponieważ ma ona podłoże immunologiczne, do czynników uaktywniających chorobę należą wszelkie zaburzenia powyższego układu, między innymi takie jak:
- chore zęby,
- stres,
- częste przeziębienia,
- ciąża,
- alkohol
- czy uszkodzenia skóry.
Łuszczyca przyczyny.
U chorych następują nadmierne podziały komórek naskórka oraz mocno przyspieszony, nieprawidłowy cykl dojrzewania keratynocytów.
Reasumując u osób zdrowych proces ten trwa około 28 dni, natomiast u chorych jest on skrócony do 3-4 dni. Stąd tworzą się wyniosłe i swędzące zmiany łuszczycowe pokryte łuską.
Łuszczyca przyczyny – słów jeszcze kila.
Pomimo, iż łuszczyca nie jest rzadką chorobą i miliony osób na świecie zmagają się z nią od lat, nadal nie wyjaśniono jednoznacznie przyczyn występowania tej choroby. Na podstawie objawów klinicznych sądzi się, iż czynnikiem wywołującym są polimorfizmy występujące w zasięgu genu HLA-Cw6. Mogą one wpływać na budowę RNA i białek, co jest bezpośrednio związane z predyspozycjami do wystąpienia pewnych cech, czy chorób.
Łuszczyca w Polsce i na świecie.
W Polsce choroba ta dotyka około1% do 3% ogółu populacji. W przeliczeniu na liczby, choroba obejmuje około miliona polskich obywateli. Sytuacja wygląda podobnie w rejonie Europy i USA. Jedynie na obszarach Azji i Afryki łuszczyca występuje rzadziej.
W bardzo rzadkich przypadkach pojawia się u niemowląt i małych dzieci. U dorosłych natomiast uaktywnia się przed 40 rokiem życia lub w przedziale 50–70 lat.
Łuszczyca objawy.
Objawy łuszczycy skóry charakteryzują się powstawaniem na skórze czerwonych grudek pokrytych łuską. Mogą one łączyć się w większe ogniska zwane blaszkami łuszczycowymi, a nawet w wielkie place łuszczycowe. Zatem, w zależności od przewagi poszczególnych wykwitów, w aktywnej postaci łuszczycy rozróżniamy łuszczycę grudkową i zwykłą. Odmianę plackowatą do łuszczycy zadawnionej, w której zmiany są pokryte grubą łuską, świadczącą o braku leczenia.
W bardzo rzadkich przypadkach oprócz grudek mogą pojawiać się dodatkowo krostki, wypełnione ropą. Jest to ciężka postać łuszczycy.
Z kolei, z uwagi na atakowanie różnych rejonów ciała wyróżniamy takie rodzaje łuszczycy jak:
- łuszczyca plackowata
- ,łuszczyca wysiękowa,
- łuszczyca skóry głowy i stawowa.
- Łuszczyca dłoni,
- łuszczyca paznokci
- czy łuszczyca skóry głowy.
Łuszczyca zwykła.
W przypadku łuszczycy zwykłej, zmiany skórne zlokalizowane są z reguły w obrębie kolan, łokci oraz owłosionej skóry głowy.
Łuszczyca plackowata.
Jest to odmiana choroby, która może zaatakować znaczne obszary skóry. Oprócz widocznych zmian na skórze, może ona prowadzić do znacznego obniżenia jakości życia. Poważnych problemów psychologicznych, depresji, a w skrajnych przypadkach nawet do śmierci.
Wykwity skórne w łuszczycy plackowatej najczęściej pojawiają się na powierzchni kolan, łokci, w okolicy krzyżowej czy na owłosionej skórze głowy.
Zmiany są suche, pozbawione wysięków. Brak też objawów ogólnoustrojowych.
Wyjątkiem jest wystąpienie tzw. erytrodermii łuszczycowej, czyli stanu, w którym zmiany skórne obejmują skórę praktycznie całego ciała. Erytrodermii często towarzyszy występowanie gorączki, osłabienie organizmu i ogólny zły stan osoby chorej. Stan erytrodermii może być wywołany przerwaniem leczenia lub powikłaniami wynikającymi z nadmiernie intensywnej terapii światłem ultrafioletowym. Erytrodermia jest bardzo niebezpiecznym stanem dla chorego, grążącym nawet zgonem.
Łuszczyca głowy.
Łuszczyca owłosionej skóry głowy często jest mylona z łupieżem.
Ten typ choroby objawia się przede wszystkim pojawieniem się swędzących i piekących czerwonych, suchych grudek oraz nawarstwiających się łusek w obrębie owłosionej skóry głowy. Zmiany mogą obejmować całą głowę łącznie z czołem, karkiem i okolicami uszu. Mogą również prowadzić do wypadania włosów.
Łuszczyca stawowa.
Ten typ łuszczycy nazywany jest też łuszczycowym zapaleniem stawów (w skrócie ŁZS). Jest ciężką postacią łuszczycy.
Objawy mogą mieć bardzo zróżnicowane postacie od lekkich snów zapalnych, poprzez mocno zaawansowane, prowadzące do kalectwa.
Przy czym należy podkreślić, iż w przebiegu łuszczycy stawowej nie występuje czynnik, który jest charakterystyczny w takiej chorobie jak RZS, czyli reumatoidalne zapalenie stawów.
Łuszczyca stawowa w odwrotności do reumatoidalnego zapalenia stawów oprócz samych stawów może atakować również:
- ścięgna, kaletki stawowe,
- tkankę podskórną,
- a nawet narządy wewnętrzne takie jak serce czy oczy.
Choroba posiada kilka odmian takich jak: niesymetryczne zapalenie kilku stawów bądź symetryczne zapalenie wielostawowe. Zapalenie stawów międzypaliczkowych, łuszczycową spondyloartropatię zapalną łączącą ŁZS ze zesztywniejącym zapaleniem stawów obejmującym zapalenie stawów obwodowych i osiowych.
Jednakże najczęściej łuszczyca stawowa atakuje paliczki i stawy krzyżowo-biodrowe, a także ścięgna. ŁZS często towarzyszy olbrzymi ból. Choroba może prowadzić do sztywności stawów. Zmiany chorobowe, w niektórych przypadkach wywołują zniekształcenia i deformacje, które w rezultacie końcowym mogą prowadzić do niepełnosprawności.
ŁZS dotyka średnio 25% do 30% chorych na łuszczycę pospolitą i będących w wieku pomiędzy 30, a 50 rokiem życia.
Łuszczyca krostkowa.
Ten typ łuszczycy jest rzadką i jednocześnie ciężką postacią łuszczycy. Znacznie częściej atakuje “płeć piękną”.
Objawia się rozległymi stanami zapalnymi skóry, składających się z mnóstwa pęcherzyków wypełnionych ropą. Uogólniona postać łuszczy krostkowej pojawia się nagle i cechuje się częstymi i ostrymi nawrotami. Ropę w pęcherzykach tworzą białe krwinki. Zmiany łuszczycowe w tej odmianie choroby nie stanowią infekcji i nie są zakaźne. Po wyschnięciu pozostawiają na powierzchni ciała, jakby szklaną gładką strefę, na której ponownie pojawiają się nowe krosty. Zmiany skórne nie są jedynym objawem choroby.
Ponieważ łuszczycy krostkowej często towarzyszą gorączka i dreszcze, bóle głowy, przyspieszone tętno, brak apetytu i nudności, odwodnienie, ogólne osłabienie, a w nawet obrzęk nóg. Pacjenci chorzy na ten typ łuszczycy często wymagają hospitalizacji. Przede wszystkim w celu nawodnienia, a także rozpoczęcia leczenia miejscowego i ogólnoustrojowego, które zazwyczaj obejmuje podawanie antybiotyków.
Niestety ta postać łuszczycy może wręcz zagrażać życiu i wymaga natychmiastowej pomocy lekarskiej i intensywnego leczenia.
Drugą, łagodniejszą odmianą łuszczycy krostkowej jest łuszczyca krostkowa ograniczona. Najczęściej atakuje dłonie, kciuki, boki pięt i podeszwy stóp. Objawia się rumieniowo-złuszczającymi ogniskami, z zawartością grudek, krost, strupów, łusek i pęknięć. Jest przewlekłą chorobą, często bolesną w okresie wysiewu krost.
Łuszczyca paznokci.
Łuszczyca paznokci występuje u ponad 50% chorych na łuszczycę zwyczajną i u ponad 80% chorujących na łuszczycę stawową. Charakterystyczne objawy łuszczycy paznokci to tzw. naparstkowanie. W płytce paznokciowej powstają wgłębienia. Są one duże i głębokie o nieregularnym kształcie.
Inne częste objawy choroby to pogrubienie i kruchość płytki paznokcia, oraz bielactwo paznokci nazywane też leukonychią lub określane mianem „kwitnących paznokci.”
Ponadto zmiany łuszczycowe paznokci mogą wywoływać onycholizę, czyli oddzielenie się płytki paznokcia od łożyska. Hiperkeratozę podpaznkociową, czyli nadmierne pogrubienie warstwy rogowej naskórka lub wybroczyny, przypominające drzazgi.
Najbardziej zaawansowaną formą zaburzeń paznokciowych w przebiegu łuszczycy jest ich zniszczenie, czyli dystrofia paznokci.
Wśród wielu postaci tej choroby istnieją najczęstsze odmiany łuszczycy.
Najczęstsze odmiany łuszczycy.
Pośród wielu odmian tej choroby niechlubne “czołowe miejsca’’ w kontekście występowania, zajmują:
- łuszczyca zwyczajna, krostkowa,
- łuszczyca krostkowa dłoni i stóp
- i erytrodermia, czyli łuszczyca uogólniona.
Nieco rzadziej choroba ta przyjmuje postać łuszczycy wysiękowej. Występuje ona w fałdach skórnych i często w miejscach intymnych i łuszczycy stawowej.
Do bardzo rzadkich form należy łuszczyca odwrócona.
Łuszczyca odwrócona.
Ten typ łuszczycy najczęściej atakuje fałdy skórne. Rejonem jej występowania są z reguły są pachy, pachwiny i miejsca pod biustem. Objawy choroby charakteryzują się jasnoczerwonymi, błyszczącymi zmianami, pokrytymi łuską.
Najpopularniejsze metody leczenia.
Większość chorych ma zalecane wyłącznie leczenie miejscowe.Cięższy przebieg choroby wymaga już połączenia leczenia ogólnego z leczeniem punktowym.
Z kolei leczenie miejscowe polega przede wszystkim na usunięciu łusek, a następnie zahamowaniu nadmiernego namnażania się komórek naskórka. W leczeniu tym najczęściej stosuje się preparaty keratolityczne, takie jak:
- kwas salicylowy
- czy mocznik,
które powodują zmniejszenie ilości łusek. Poprawiają też przenikanie innych preparatów leczniczych.
Leczyć łuszczycę można też z udziałem dziegci, które stanowią pochodną węgla kamiennego. Stosowane są głównie w postaci maści.
Leczenie miejscowe często przeprowadza się z wykorzystaniem maści zawierających cygnolinę w stężeniu od 0,1% do 5%.
Maści z cygnoliną zawierają w swoim składzie także cynk, proderminę, kwas salicylowy czy substancje o działaniu natłuszczającym takie jak wazelina. Dodatki te wspomagają leczenie, a także pomagają zminimalizować wystąpienie skutków ubocznych żrącego działania cygnoliny.
Wielu pacjentów z łuszczycą poddawanych jest terapii glikokortykosteroidami miejscowymi, które posiadają silne właściwości przeciwzapalne i przeciwproliferacyjne.
Leczenie łuszczycy opiera się także na stosowaniu kalcypotriolu i takalcytolu, które stanowią odpowiedniki witaminy D3.
Inne metody leczenia łuszczycy.
Pacjentów z łuszczycą leczy się nie tylko za pomocą maści. W wielu przypadkach polecane jest stosowanie fototerapii i fotochemioterapii.
Pierwsza terapia polega na poddawaniu chorej skóry dzialaniom światla ultrafioletowego UVB.
Druga metoda z kolei stanowi połączenie leku światłouwrażliwiającego z promieniami UVA. Jest ona najczęściej wdrażana w leczeniu pacjentów z łuszczycą oporną.
Leczenie łuszczycy jest w cięższych przypadkach uzupełniane metotreksatem. Jest to lek cytostatyczny z grupy antymetabolitów. Jego działanie polega na spowolnieniu namnażania szybko dzielących się komórek.
W leczeniu łuszczycy o cięższych przypadkach stosuje się także takie leki jak cyklosporyna- lek o silnym działaniu immunosupresyjnym. Jednakże z uwagi na wysoki poziom toksyczności, lek ten jest stosowany głównie w przypadkach łuszczycy szczególnie rozległej i opornej na inne metody leczenia.
W przypadku łuszczycy bardzo zaawansowanej, o ciężkim i rozległym przebiegu stosuje się “ciężką altylerię”. Leki biologiczne takie jak: adalimumab, etanercept, infiksymab, ustekinumab. Są to specyfiki najnowszej generacji. Leki biologiczne mają za zadanie doprowadzić do długotrwałej remisji, czyli stanu wyciszenia choroby.
Epilog.
W leczeniu łuszczycy istotną rolę ogrywa także terapia psychologiczna. Ponieważ jest ona chorobą przewlekłą i nieuleczalną, chory narażony jest w dużym stopniu na wyobcowanie. Prowadzi ono do silnych stanów depresyjnych, a nawet do samobójstwa.
Otoczenie często nie zdaje sobie sprawy, że nie jest ona chorobą zakaźną. Stanowczo nie można się nią w żaden sposób zarazić.
Ma podłoże genetyczne i podlega dziedziczeniu. Dla samego chorego rozpoznanie łuszczycy oznacza wyrok do końca życia.
Chory musi zmienić przyzwyczajenia i nauczyć się żyć z chorobą. Rzucić nałogi, w tym przede wszystkim palenie papierosów. Łuszczyca jest przewlekłą i nawracającą chorobą. Stan, w którym ma miejsce nasilenie choroby jest często momentem osobistego dramatu. Nadmierne rogowacenie skóry, pokrycie powierzchni ciała łuskami, zaczerwienienie skóry i zaburzenia metaboliczne potrafią odebrać chęci do życia.
