Przepuklina pachwinowa to jedno z najczęściej występujących schorzeń jamy brzusznej. Może być zarówno bezobjawowa, jak i powodować poważne dolegliwości bólowe. W większości przypadków niezbędne jest leczenie operacyjne. Czym grozi odwlekanie operacji przepukliny pachwinowej? Jakie są charakterystyczne objawy przepukliny pachwinowej i co ją odróżnia od przepuklin brzusznych czy przepukliny udowej?

Czym jest przepuklina pachwinowa?

Przepukliną określa się stan, w którym doszło do przemieszczenia się narządów wewnętrznych, lub ich części. Jest to zwykle rodzaj uwypuklenia, zmiany patologicznej widocznej z zewnątrz. Narządy wewnętrzne zmieniają swoje prawidłowe, fizjologiczne ułożenie i wskutek tego wywołują szereg nieprawidłowości i objawów. Najczęstszym rodzajem przepukliny jest przepuklina brzuszna, w której przemieszcza się zawartość jamy brzusznej. Przepukliny brzuszne obejmują także przepuklinę pachwinową. Przepuklina pachwinowa jest zlokalizowana w dolnej części jamy brzusznej, w okolicy pachwiny, obejmując kanał pachwinowy. W zawartość kanału pachwinowego wchodzą przede wszystkim nerwy, więzadło obłe macicy u kobiet oraz powrózek nasienny u mężczyzn.

Przepuklina pachwinowa może pojawić się w każdym wieku. U dzieci przepuklina pachwinowa wynika głównie z niedostatecznego rozwinięcia mięśni brzucha, a u osób starszych jest związana z osłabieniem mięśni podbrzusza wynikającym z procesu starzenia.

Przepukliny pachwinowe stanowią większą część wszystkich przypadków przepuklin brzusznych i występują znacznie częściej u mężczyzn niż kobiet.

Inne rodzaje przepuklin, takie jak przepukliny udowe są rzadsze i dotyczą przemieszczenia tkanek na zewnątrz przez kanał udowy, a nie kanał pachwinowy. Przepuklina udowa także dotyczy narządów jamy brzusznej.

Jak powstaje przepuklina pachwinowa?

Otwór, przez który przepuklina przedostaje się na zewnątrz nazywany jest wrotami przepukliny. Worek przepuklinowy wychodzi kanałem przepukliny na zewnątrz, przechodząc przez warstwę powłok brzusznych, sięgając aż do skóry – z zewnątrz przepuklina przyjmuje formę miękkiego guza – tak zazwyczaj wygląda przepuklina pachwinowa. Kanał przepukliny pachwinowej może być pusty, lub mieścić w sobie fragmenty narządów wewnętrznych, np. jelit.

Przepuklina pachwinowa powstaje w okolicy pachwiny, ponieważ to tam znajduje się słaby punkt powłok brzusznych. Mięśnie brzucha są tam osłabione, a wrota przepukliny łatwo dostępne. Narządy jamy brzusznej mogą opuścić swoje fizjologiczne miejsce wskutek wzrostu ciśnienia, napierającego ze środka na słaby punkt powłok brzusznych.

Rodzaje przepukliny pachwinowej

Przepukliny pachwinowe można sklasyfikować według dwóch kategorii; na pośrednie i bezpośrednie, oraz na skośne i proste.

• pośrednia przepuklina pachwinowa – w sytuacji fizjologicznej wewnętrzne ujście kanału pachwinowego ulega zamknięciu po porodzie. Jeśli jednak tak się nie stanie, istnieje możliwość prześlizgnięcia się części jelit przez kanał pachwinowy na zewnątrz,
• bezpośrednia przepuklina pachwinowa – powstaje, gdy część jelit wystaje na zewnątrz wzdłuż ściany kanału pachwinowego, zwykle wskutek osłabienia mięśnia brzucha
• przepuklina pachwinowa prosta – określana także jako przyśrodkowa, ze względu na przyśrodkowe ułożenie w stosunku do naczyń brzusznych dolnych, rolę wrót przepukliny pełni dół pachwinowy dolny,
• przepuklina pachwinowa skośna – nazywana także boczną, ze względu na boczną pozycję w stosunku do naczyń brzusznych, przechodzi ona przez całą długość kanału pachwinowego, a jej ujście stanowi pierścień powierzchowny kanału

Objawy przepukliny pachwinowej

Przepuklina pachwinowa w zależności od zaawansowania, daje różnorodne objawy. Początkowo występują mniejsze dolegliwości bólowe, które z czasem mogą narastać. Początkowy okres choroby charakteryzuje się brakiem objawów. Z czasem wokół przepukliny pojawia się obrzęk, któremu towarzyszy ból, zaczerwienienie i ogólny dyskomfort. Częste jest także odczuwanie uczucia ciężkości w okolicy przepukliny. Ból i dyskomfort nasilają się podczas wysiłku fizycznego, podnoszenia ciężkich przedmiotów, a także podczas kichania, kaszlu czy defekacji. Z czasem przepuklina staje się coraz bardziej uciążliwa. Początkowo, worek przepuklinowy jest w formie małego guzka, który łatwo można przesuwać z powrotem do jamy brzusznej, lecz wraz z rozrostem przepukliny staje się to niemożliwe – zawartość przepukliny stale znajduje się wtedy poza obszarem powłok brzusznych. Przepuklina pachwinowa w zaawansowanym stadium powoduje ogromny dyskomfort, utrudniając pracę mięśni brzucha i trening siłowy mięśni brzucha.

Przyczyny przepukliny pachwinowej

Przepuklina pachwinowa może być wrodzona lub nabyta. W przypadku przepukliny wrodzonej wynika ona z wad rozwojowych obejmujących kanał pachwinowy i obszar więzadła pachwinowego w obrębie jamy brzusznej. Do czynników sprzyjających rozwojowi przepukliny pachwinowej należą;

• otyłość,
• przewlekłe zaparcia,
• duże obciążenie, praca fizyczna,
• podnoszenie ciężkich przedmiotów,
• przewlekły kaszel (angażowanie mięśni brzucha podczas kaszlu),
• intensywny trening mięśni brzucha,
• zaburzenie metabolizmu kolagenu,
• choroby prostaty,
• urazy jamy brzusznej.

Czy przepukliny pachwinowe są niebezpieczne?

Każdą przepuklinę pachwinową należy bezwzględnie zgłosić do lekarza. Nie każda przepuklina jest jednak niebezpieczna; istnieją przypadki przepuklin nie dających objawów oraz nierozwijających się, które poddaje się regularnej obserwacji i nie przeprowadza się operacji. Takie przypadki są jednak rzadkie i występują głównie u mężczyzn. Decyzję o obserwacji bądź operacji przepukliny zawsze podejmuje lekarz i w większości przypadków zdecyduje się na operację przepukliny pachwinowej, ze względu na ryzyko groźnych powikłań w przyszłości.

Niebezpieczna jest sytuacja uwięźnięcia przepukliny. Wymaga ona pilnego zgłoszenia do lekarza, a operacja przepukliny będzie konieczna. Uwięźnięcie przepukliny polega na zaciśnięciu się wrót przepukliny na jej zawartości, co może prowadzić do niedokrwienia ściany uwięźniętego jelita i martwicy. Objawami uwięźnięcia przepukliny są wymioty, nudności, nasilenie bólu, gorączka i niedrożność jelit.

Leczenie przepukliny pachwinowej

Rzadko podejmuje się decyzję o obserwacji przepukliny pachwinowej. Leczenie przepukliny pachwinowej dzieli się na leczenie zachowawcze oraz możliwa jest także operacja przepukliny. Te pierwsze uważa się jednak za mało skuteczne i możliwe jedynie w początkowych stadiach choroby. Skuteczność w przypadku leczenia operacyjnego jest znacznie większa. Decyzję o operacji zwykle podejmuje się szybko, po uprzednim badaniu fizykalnym i USG, ze względu na ból i dyskomfort towarzyszący przepuklinie pachwinowej. Ważne jest także ustalenie przyczyny powstania przepukliny.

Nie istnieje żaden domowy sposób leczenia przepukliny. Przepuklina nie ustąpi także z czasem, ponieważ możliwe jest jedynie nasilenie objawów. Ważne jest aby nie zwlekać z wizytą u lekarza, jeśli podejrzewamy przepuklinę. Zbyt długie odwlekanie leczenia operacyjnego może spowodować nieodwracalne uszkodzenia w jamie brzusznej.

Leczenie zachowawcze czy operacja?

Używanie specjalnych pasów do leczenia przepukliny stosuje się tylko w początkowych fazach rozwoju choroby oraz jeśli wykonanie operacji jest niemożliwe (np. ze względu na stan zdrowia pacjenta lub wiek). Jest ono powszechnie uważane za mało efektywne, dlatego z przepukliną pachwinową lekarze radzą sobie operacyjnie, co pozwala im na dokładne zlokalizowanie przyczyny powstania przepukliny i likwidację problemu.

Operacja przepukliny pachwinowej

Operacja przepukliny pachwinowej może być wykonana laparoskopowo bądź po otwarciu jamy brzusznej. Tradycyjnie, operacja przepukliny pachwinowej polega na otwarciu jamy brzusznej i podwiązaniu przepukliny, po uprzednim oddzieleniu jej od otaczających tkanek. Zwykle stosuje się także wszycie specjalnych siatek w miejscu osłabienia, co zmniejsza ryzyko nawrotu choroby. Na koniec chirurg zszywa jamę brzuszną i skórę.

W przypadku zabiegu laparoskopowego wykonuje się kilka niewielkich nacięć, przez które wprowadza się instrumenty chirurgiczne i kamerę do obserwowania pola operacyjnego. Technika laparoskopowa jest szczególnie polecana w przypadku przepuklin o trudnej lokalizacji.

Jak wygląda rekonwalescencja po operacji przepukliny pachwinowej?

Zabieg usunięcia przepukliny pachwinowej jest uważany za jeden z najbardziej bezpiecznych i obciążonych niskim ryzykiem powikłań pooperacyjnych. Poważne powikłania są rzadkie i występują tylko u pacjentów, u których przepukliny były wyjątkowo duże bądź skomplikowane do leczenia.

Dzięki dzisiejszej technologii, rekonwalescencja po zabiegu jest szybka i mało bolesna. Pacjenci po zabiegu laparoskopowym mogą wrócić do domu jeszcze tego samego dnia.

Po operacji tradycyjnej pacjent zwykle spędza dobę po zabiegu w szpitalu, a następnie jest wypuszczany do domu. Zaleca się od razu chodzenie i wstawanie, a jedyne zalecenia pozabiegowe dotyczą głównie aktywności fizycznej – powinna być umiarkowana, należy unikać podnoszenia ciężkich przedmiotów.

Nawroty przepukliny po zabiegu – czy jest to możliwe?

Nawroty przepukliny po udanym zabiegu są niezwykle rzadkie w dzisiejszych czasach, ze względu na stosowanie siatki – wszycie siatki podczas zabiegu wzmacnia osłabione zmianą patologiczną miejsce i znacząco redukuje ryzyko nawrotu.