Nadpotliwość to stan charakteryzujący się nadmierną potliwością. Pomimo, że przypadłość nie stanowi poważnej choroby, może znacząco obniżyć jakość życia w sferze emocjonalnej czy społecznej. Chociaż pocenie się jest naturalny sposobem organizmu na radzenie sobie z regulowaniem temperatury, tak w przypadku nadmiernej potliwości mamy do czynienia z zaburzeniem. Jak leczyć nadpotliwość i jakie zabiegi mogą pomóc w walce z tą dolegliwością?
Znacząca rola potu
Należy pamiętać, że pot spełnia bardzo ważne funkcje, szczególnie w zakresie termoregulacji. Pot to bezbarwny roztwór soli, zawierający różne stężenia związków chemicznych, takich jak mocznik, węglowodany, kwas mlekowy, tłuszcze czy związki mineralne. Skład potu może zmieniać się na przestrzeni lat i jest zależny od diety, zmian hormonalnych czy klimatu. Pot sam w sobie nie ma nieprzyjemnego zapachu, a jedynie wtedy, gdy rozłożą go obecne na skórze bakterie. Pot wytwarzany jest w gruczołach potowych. Najwięcej tych gruczołów znajduje się na dłoniach i stopach, dlatego też nadpotliwość dotyka zazwyczaj te obszary ciała.
Wydzielanie potu spełnia ogromną ważną rolę w funkcjonowaniu organizmu człowieka. Chodzi tu między innymi o regulowanie temperatury ciała. Gdy temperatura otaczającego nas powietrza wzrasta, część mózgu zwana podwzgórzem wysyła informację do gruczołów potowych, aby zwiększyły swą pracę. Podobnie jest w przypadku wysiłku fizycznego, podczas którego wzrasta temperatura ciała, którą należy odpowiednio schłodzić. Oba te procesy są jak najbardziej naturalne. Gruczoły potowe wzmagają wydzielanie potu również pod wpływem bodźców emocjonalnych, np. w wyniku stresu lub silnych emocji.
Pot wspomaga również wydalanie pewnych substancji i związków, takich jak aminokwasy, mocznik, sód, potas, czy nawet przyjmowane leki. Pot razem z naturalnym łojem skórnym tworzą warstwę skóry, która ochrania ją przed wnikaniem szkodliwych substancji oraz mikroorganizmów oraz przed niekorzystnym działaniem środowiska zewnętrznego.
Problem nadpotliwości
Nadpotliwość wynika z nadmiernej aktywności gruczołów potowych. Gruczoły te wydzielają taką ilość potu, która przekracza zapotrzebowanie organizmu i wykracza poza jego faktyczne potrzeby. Nadpotliwość nie tylko w znaczący sposób obniża poziom życia, ale może mieć też inne negatywne skutki, jak nadmierną utratę płynów ustrojowych, co skutkuje niedoborami ważnych składników, np. potasu i sodu.
W zachodniej kulturze pocenie się nie jest pożądanym zjawiskiem i wiele osób skarży się na ten „defekt” organizmu. Należy jednak pamiętać, że faktyczny problem nadmiernej potliwości to poważniejszy stan, który dotyczy około 3% populacji, chociaż liczba ta może być większa, biorąc pod uwagę osoby, które nie zgłosiły problemu u lekarza. Osoby cierpiące na nadpotliwość największe jej objawy zauważają najczęściej w dołach pachowych. Schorzenie występuje u wszystkich ras, zarówno u kobiet, jak i mężczyzn, ciekawy jest jednak fakt, że nadpotliwość występuje u Japończyków częściej, niż w przypadku jakiejkolwiek innej nacji.
Badając zjawisko nadpotliwości, zaobserwowano pewne zależności dotyczące predyspozycji genetycznych. Jeśli u kogoś w rodzinie występuje bądź występowała nadpotliwość, jest znacznie bardziej prawdopodobne, że także ta osoba będzie zmagać się z tym problemem.
Jeśli chodzi o nadmierną potliwość, rozróżniamy nadpotliwość wtórną oraz pierwotną. Najczęściej chorzy borykają się z nadpotliwością pierwotną, nazywaną inaczej idiopatyczną. Ten rodzaj nadpotliwości nie ma przypisanego konkretnego czynnika, który ją wywołuje, natomiast typ wtórny mówi nam o określonej przyczynie wystąpienia nadpotliwości. Może to być uszkodzenie rdzenia kręgowego lub jakiegoś rodzaju infekcja albo choroba ogólnoustrojowa.
W przypadku nadpotliwości pierwotnej badania wykazały, że aktywność elektryczna nerwów odpowiedzialnych za regulację wydzielania potu jest nawet sto razy wyższa niż normalnie. Przyczyna takiego stanu nie została jeszcze dokładnie poznana.
Leczenie nadpotliwości
Aby rozpocząć skuteczne i adekwatne do rodzaju nadpotliwości leczenie, najpierw należy określić jej typ – pierwotny bądź wtórny. Tylko prawidłowo rozpoznana nadpotliwość pozwoli na wdrożenie odpowiedniego leczenie. Ważna w tym wypadku będzie konsultacja z lekarzem, który zbierze dokładny, wyczerpujący wywiad. Przyjmuje się, że aby była mowa o nadpotliwości, objawy muszą utrzymywać się przez pół roku lub muszą być spełnione inne określone czynniki. Aby ocenić nasilenie problemu, stosuje się ocenę nadpotliwości według skali HDSS.
Leczenie nadpotliwości najczęściej rozpoczyna się od zastosowania leków miejscowych. Jest to podyktowane wysokim bezpieczeństwem, skutecznością, dostępnością, łatwością w stosowaniu oraz stosunkowo niską ceną.
W leczeniu miejscowym najczęściej stosuje się takie składniki, jak na przykład sole glinu. Niestety, działanie preparatów miejscowych na bazie soli glinu jest przemijające i wymaga stałego podtrzymywania leczenia. Występują także miejscowe podrażnienia skóry, zwłaszcza przy nieumiejętnym stosowaniu. W przypadku nadpotliwości dotykającej skóry twarzy stosuje się kremy z glikokortykosteroidami, a jeśli chodzi o nadmierną potliwość dłoni i stóp, zastosowanie znajduje roztwór kwasu taninowego, który powoduje na kilka dni zamknięcie ujść gruczołów potowych.
W przypadku braku poprawy stanu nadpotliwości, należy rozważyć inne metody leczenia. W obecnych latach zabiegi kosmetologiczne wciąż się rozwijają, stwarzając coraz to nowe sposoby walki z tą przypadłością i dając nadzieję chorym na ustąpienie objawów. Istnieje co najmniej kilka zabiegów przystosowanych do leczenie nadpotliwości.
Laseroterapia w leczeniu nadpotliwości
Leczenie nadpotliwości laserem jest najczęściej rekomendowane przez lekarzy i kosmetologów. Jest tak ze względu na niskie ryzyko wystąpienie objawów niepożądanych. W laseroterapii wykorzystuje się różne rodzaje urządzeń laserowych, co daje możliwość indywidualnego dostosowania mocy oraz głębokości przenikania. Działanie tej metody polega na wywołaniu lokalnego uszkodzenia termicznego, co powoduje zniszczenie gruczołów zarówno potowych, jak i łojowych. Otaczające, zdrowe tkanki nie zostają w żaden sposób uszkodzone. Efekt działania lasera jest wysoce wybiórczy i sprowadza się jedynie do gruczołów wydzielających pot.
Zabieg laseroterapii charakteryzuje się tym, że jest bezpieczny i stosunkowo mało inwazyjny. Przeprowadza się go w znieczuleniu miejscowym, dlatego najczęściej nie jest odbierany jako niekomfortowy. Jednym z największych zalet zabiegów laserowych jest to, że są one trwałe i nie ma konieczności ich powtarzania, ponieważ uszkodzenie gruczołów potowych jest trwałe.
Czas trwania zabiegu uzależniony jest od kilku czynników, między innymi od tego, jak duży jest obszar ciała dotknięty nadpotliwością oraz jak bardzo nasilone są objawy. Zazwyczaj zabieg laseroterapii trwa od pół godziny do godziny. Zabieg wykonywany jest przez lekarza. Oczywiście przed przystąpieniem do zabiegu niezbędna jest konsultacja z lekarzem, który przeprowadza dokładny wywiad z pacjentem, a także przeprowadza test Minora, by ustalić, jak duży jest problem i jakiego obszaru dotyczy nadpotliwość.
Okres rekonwalescencji po zabiegu wynosi jeden dzień, po czym pacjent może powrócić do swoich codziennych zajęć oraz do pracy. Efekty zabiegu są natychmiastowe. Obserwuje się zmniejszoną ilość wydzielania potu. Po wykonanym zabiegu nie ma konieczności nakładania na skórę żadnych specjalnych kremów. Można powrócić do stosowania swojej codziennej pielęgnacji. Zaraz po zabiegu możliwe jest wystąpienie u pacjenta przejściowego zaczerwienienia skóry lub zaniku czucia. Oba te objawy powinny ustąpić do tygodnia po zabiegu. Po około dwóch tygodniach można całkowicie powrócić do aktywności oraz sprawności. Na uwagę zasługuje fakt, że zabieg laseroterapii nie wpływa na owłosienie pod pachami.
Mimo wysokiego bezpieczeństwa zabiegu laseroterapii, istnieją pewne przeciwwskazania do jego wykonania. Wśród nich należy wymienić ciążę, karmienie piersią, łuszczycę, choroby tarczycy, nadnerczy, cukrzycę, padaczkę, przyjmowanie leków oraz ziół fotouczulających, świeżą opaleniznę, skłonność do powstawania blizn, zmiany przebarwienia skóry oraz zaburzenia krzepliwości krwi.
Inne metody leczenia nadpotliwości
Oprócz laseroterapii niektóre kliniki oferują inne metody leczenia nadpotliwości. Metody te różnią się między innymi w zależności od sposobu działania. Do najpopularniejszych należą:
- botox – wykorzystywana podczas zabiegu toksyna botulinowa to substancja, która hamuje uwalnianie acetylocholiny we włóknach unerwiających gruczoły potowe. Botox jest obecnie stosowany w leczeniu ciężkiej nadpotliwości pachowej oraz dłoni. Podanie toksyny botulinowej wymaga powtarzanych wstrzyknięć śródskórnych. Efekty leczenia są indywidualne, ale zazwyczaj utrzymują się około roku.
- Jonoforeza – działanie tej metody wciąż nie jest do końca poznane. Uważa się, że jonoforeza hamuje przewodnictwo nerwowe oraz zmianie pH, co zmniejsza aktywność gruczołów potowych. W celu uzyskania i utrzymania efektów, niezbędne jest wielokrotne korzystanie z zabiegu.
- Termoliza – metoda ta wykorzystuje działanie mikrofal, które wybiórczo działają na gruczoły potowe, nie uszkadzając sąsiadujących tkanek.
- Ultradźwięki – metoda ta również opiera się na selektywnym działaniem na tkankę gruczołową, zmniejszając potliwość.
- Radiofrekwencja mikroigłowa – jest to dość nowa metoda, w której wykorzystuje się efekt termiczny, co ma na celu niszczenie gruczołów potowych pod wpływem ciepła.
Leczenie nadpotliwości – podsumowanie
Nowoczesne metody leczenia nadpotliwości zyskują coraz więcej na popularności, ponieważ pozwalają na trwałe lub na długi czas pozbyć się problemu nadmiernej potliwości. Na szczególną uwagę zasługuje leczenie metodą laseroterapii, ponieważ jest to technika stosunkowo trwała i mało inwazyjna. Dysponując obecnie stosowanymi środkami, pacjenci z nadpotliwością mogą liczyć na skutecznie leczenie i opanowanie tej przykrej dolegliwości.
