Łojotokowe zapalenie skóry znane jest również pod określeniem wyprysku łojotokowego. Jest to choroba, która charakteryzuje się łuszczeniem skóry między twarzy oraz głowy. Zdarza się jednak, że dotyka inne partie ciała. Problem ten przede wszystkim dotyka osoby w wieku dojrzewania, jednakże pojawia się niejednokrotnie również i u dorosłych, a także niemowląt. Przyczyny oraz objawy łojotokowego zapalenia skóry są różne, dlatego warto je poznać, by jak najszybciej – w razie konieczności – zareagować.
Czym jest łojotokowe zapalenie skóry głowy i twarzy?
Łojotokowe zapalenie skóry, czyli wyprysk łojotokowy, to przewlekła i nawracająca choroba skóry. Polega ona głównie na stanie zapalnym skóry, który prowadzi do nadmiernego złuszczania się naskórka. Skóra łojotokowa to inaczej skóra tłusta – problemy mają z nią przede wszystkim osoby z nadczynnymi gruczołami łojowymi. Łojotokowe zapalenie skóry jest chorobą sezonową, co oznacza, że pojawia się w określonych momentach, porach roku. Zwykle jej nasilenie datuje się na jesień oraz zimę. Najczęściej można wówczas zaobserwować na głowie albo twarzy suchość, zaczerwienienie oraz grube, tłuste łuski w kolorze żółtym albo białym. W szczególności widoczne są wokół linii włosów oraz za uszami. Często łojotokowe zapalenie skóry przypomina łuszczycę lub też choroby skóry powodowane przez zbyt aktywny układ odpornościowy.
Warto dodać, że łojotokowe zapalenie skóry nie jest zaraźliwe. Nie jest to również alergia, jednak niektóre mogą naśladować objawy ŁZS. Wśród nich wymienić można chociażby reakcję alergiczną na nadmiarową ilość droższy o nazwie Malassezia. Są to drożdżaki naturalnie bytujące na skórze głowy i ma je każdy, jednak zbyt duża ich ilość powoduje, że układ odpornościowy zaczyna się buntować i reagować zbyt przesadnie. W efekcie prowadzi to do reakcji zapalnej.
Istotne jest również to, że łojotokowe zapalenie skóry może wiązać się – choć nie jest to pewne – z zaburzeniami neurologicznymi, na przykład uszkodzeniem mózgu, epilepsją albo chorobą Parkinsona. Są jednak także inne czynniki wywołujące tę chorobę.
Łojotokowe zapalenie skóry głowy w okresie dojrzewania
Rzadko kiedy zdarza się, aby przed okresem pokwitania pojawiało się łojotokowe zapalenie skóry. Jeśli jednak, to sprawia sporo problemów, dlatego warto nie ignorować tej choroby. W okresie dojrzewania mocno rośnie aktywność gruczołów łojowych skóry. Właśnie wtedy produkcja sebum, czyli tłuszczu będącego jednym ze składników płaszcza lipidowego skóry, osiąga wówczas najwyższy poziom, tak zwany szczyt. Oznacza to, że jego ilość jest tak ogromną, że skóra reaguje na różne sposoby. Pojawia się między innymi podrażnienie, czyli nadmierne złuszczanie się naskórka. W przypadku jednak, kiedy łojotokowe zapalenie skóry występuje na głowie, wówczas włosy na owłosionych częściach ciała (w tym oczywiście na wspomnianej głowie) mocno przerzedzają się.
Powodem tego jest zarówno ilość łoju, jak również jego skład. Ciało w okresie dojrzewania bowiem zmienia się z powodu hormonów. Wpływa to też na skład produkowanego sebum, w którym zwiększa się znacząco zawartość trójglicerydów. Równocześnie maleje ilość kwasów tłuszczowych oraz estrów.
Łojotokowe zapalenie skóry głowy w okresie niemowlęcym
Zdarza się, że łojotokowe zapalenie skóry dopada także dzieci w wieku niemowlęcym, czyli w wieku poniżej trzech miesięcy. Zwykle objawy ustępują w wieku około sześciu do dwunastu miesięcy. ŁZS zwykle objawia się w postaci rumieniowo-złuszczających plam. Mogą być one również pokryte tłustą łuską w kolorze żółtym. Co istotne, mogą się one pojawiać w okolicach owłosionej głowy albo na innych partiach, w tym – głównie – na twarzy. Na głowie dominuje łuszczenie się skóry, pojawiają się łuski białe albo żółte, które tworzą tak zwaną ciemieniuchę. Może ona koncentrować się za uszami oraz w pachwinach, pod brwiami, na nosie i pod pachami. Na twarzy łojotokowe zapalenie skóry atakuje policzki i brwi, a także uszy i fałdy skórne, w tym szuję, zgięcia kończyn albo doły pachowe.
Istotne jest to, że ciemieniucha nie jest specjalnie szkodliwa. Nie wywołuje żadnego zagrożenia dla zdrowie niemowląt. Co ciekawe, niektórzy lekarze uważają, że jej występowanie jest naturalne.
Objawy łojotokowego zapalenia skóry
Łojotokowe zapalenie skóry objawia się przede wszystkim jako delikatny rumień, któremu towarzyszy złuszczanie się na skórka. Często proces ten może być dość uciążliwy i silny. Łuski stają się tłuste i mają barwę białą albo żółtą. Co istotne, w niektórych przypadkach można zaobserwować tworzenie się dość nieestetycznych strupków.
Zmiany mogą pojawiać się na samym początku w okolicach owłosionej skóry głowy. Włosy stają się zbite i splątane, a także przerzedzone. Najczęściej etap ten przechodzi w kolejny – rumień i złuszczająca się skóra przechodzi na nieowłosione partie ciała, w tym na czoło wzdłuż linii włosów, w okolicach brwi, za uszami i w fałdach nosowo-wargowych. Oprócz tego, niektóry pacjenci zmagają się z wykwitami wzdłuż kręgosłupa. Jest to tak zwana rynna łojotokowa i w okolicach mostka, na udach i klatce piersiowej oraz policzkach lub górnej wardze. W niektórych przypadkach łojotokowe zapalenie skóry prowadzi do zapalenia brzegów powiek.
Przyczyny pojawienia się łojotokowego zapalenia skóry
Główną przyczyną pojawienia się łojotokowego zapalenia skóry jest oczywiście wzmożona aktywność gruczołów łojowych, a także nieprawidłowy skład produkowanego łoju. Istotne jest jednak to, że nie jest to w pełni udowodnione – takie zdanie ma większość specjalistów, ale jednoznacznych dowodów brak. Niektórzy uważają, że łojotokowe zapalenie skóry jest związane z zaburzeniami pracy układu odpornościowego. Potwierdza to między innymi fakt, że ŁZS zaobserwowano u osób z obniżoną odpornością.
Do przyczyn zalicza się między innymi nieodpowiednią dietę, nieprawidłową higienę osobistą, zanieczyszczenie środowiska, brak niedostatecznej ilości światła słonecznego, zaburzenia hormonalne oraz stres. Te powody przyczyniają się do nasilenia się objawów łojotokowego zapalenia skóry. Oprócz tego, jako przyczyny występowania ŁZS, wymienia się między innymi choroby nowotworowe, alkoholizm, infekcje wirusem HIV, zaburzenia psychiczne, w tym depresja oraz stosowanie leków psychotropowoych, otyłość, ekstremalne warunki pogodowe, zmiany zachodzący w barierze ochronnej skóry, choroby neurologiczne, w tym jamistość rdzenia, porażenie nerwu VII, udar oraz choroba Parkinsona.
Jak leczyć łojotokowe zapalenie skóry? Różne metody leczenia
Łojotokowe zapalenie skóry to problem, który wymaga specjalistycznego leczenia. Jest to problem raczej terapeutyczny, w związku z czym zależy on od kilku czynników – między innymi od wieku pacjenta, lokalizacji zmian oraz stopnia nasilenia procesu chorobowego.
Niezbędne jest wprowadzenie leczenie zarówno miejscowego, jak i leczenia ogólnego. Druga z opcji jest przede wszystkim stosowana u pacjentów, u których zmiany skórne są niezwykle uciążliwe i nasilone, a ponadto nie reagują one na dotychczasowe leczenie miejscowe właśnie. Powodem leczenia ogólnego są też usilne nawroty. W przypadku osób dorosłych stosuje się leki doustne, takie jak na przykład retinoidy, pochodne imidazolowe, antybiotyki, a nawet – w szczególnych przypadkach – sterydy.
Specjaliści nie ukrywają, że zarówno łojotokowe zapalenie skóry, jak i łupież to choroby skóry, które są niezwykle trudne w wyleczeniu. Wszystko dlatego, że posiadają nawrotowy i przewlekły charakter. Ich leczenie może trwać nawet latami, a poprawy bywają niejednokrotnie jedynie przejściowe.
Bardzo często lekarz zleca również zmianę diety. W takim wypadku warto unikać potraw przyczyniających się do wydzielania łoju, czyli tłustych i smażonych dań oraz słodyczy. Niektóre źródła mówią również o tym, że na wystąpienie ŁZS ma wpływ niedobór cynku, witaminy B oraz wolnych kwasów tłuszczowych. Nie zostało to jednak jednoznacznie udowodnione.
W niektórych przypadkach w walce z łojotokowym zapaleniem skóry głowy mogą pomóc specjalne środki, na przykład maści na odżywienie skóry, które posiadają w swoim składzie witaminy A i D3 oraz specjalny płyny, które dodaje się do kąpieli. Niektórzy stosują również szampony przeciwłupieżowe z siarką, smołą węglową, dziegciem, ketokonazolem albo kwasem salicylowym w swoim składzie.
Co zrobić, kiedy wystąpią objawy łojotokowego zapalenia skóry?
Jeśli na naszym ciele pojawią się objawy łojotokowego zapalenia skóry lub podobne mu rumieńce i łuszczenie się skóry, nie warto czekać ani ignorować problemu. Należy jak najszybciej udać się do specjalisty, do lekarza rodzinnego albo dermatologa. Wprowadzi on niezbędne leczenie oraz zleci wykonanie specjalistycznych badań i testów. Dzięki temu, pacjent będzie wiedział, jaka choroba mu dolega i czy faktycznie jest to wspomniane łojotokowe zapalenie skóry.
Diagnozowanie łojotokowego zapalenia skóry
Nie każdy ma świadomość, że łojotokowe zapalenie skóry jest chorobą, która daje podobne objawy do co najmniej kilku innych. Często jest mylona między innymi z grzybicą, łuszczycą, łupieżem różowym albo chorobami mającymi podłoże alergiczne. ŁZS to choroba, która polega między innymi na nadmiernym złuszczaniu się naskórka, w związku z czym objawy mogą być podobne do innych chorób. Aby zatem zdiagnozować źródło kłopotów, należy przeprowadzić specjalistyczne badania oraz testy, które zleci lekarz.
Kto najczęściej choruje na łojotokowe zapalenie skóry?
Według specjalistów, łojotokowe zapalenie skóry dotyczy od jednego do pięciu procent populacji na całym świecie. Zdecydowanie częściej chorują mężczyźni w stosunku do kobiet. Najwięcej zachorowań wymienia się w grupie wekowej od 18. do 40. roku życia. Oprócz tego, chorobę tę zaobserwowano u osób, które chorują między innymi na cukrzycę, epilepsję, trądzik, zespół Downa, łuszczycę, chorobę Parkinsona, wirusowe zapalenie wątroby, zawały serca, udary, porażenie nerwu twarzowego, wirusowe zapalenie trzustki oraz zakażenie wirusem HIV.
Wpływ na rozwój ŁZS mogą mieć też przyjmowane leki, w tym niektóre leki psychotropowe.
