Czym jest DHT dihydrotestosteron jakie ma znaczenie dla organizmu i jak jest związany z łysieniem androgenowym?
Hormony, chociaż nie są widoczne gołym okiem, mają ogromny wpływ na organizm, a w wielu przypadkach prawidłowe funkcjonowanie gospodarki hormonalnej jest najważniejsze dla utrzymania dobrego zdrowia i samopoczucia. Problemy z hormonami prowadzą do wielu poważnych konsekwencji jak np. łysienie, bezpłodność, nieustanne zmęczenie i wiele innych. Zaburzenia gospodarki hormonalnej to również częsta przyczyna licznych chorób, dlatego każdy człowiek powinien zrobić wszystko, aby zadbać o swoje hormony. Jednym z najważniejszych hormonów w organizmie jest dihydrotestosteron i to nim zajmiemy się w tym artykule.
Czym jest DHT dihydrotestosteron?
Dihydrotestosteron (DHT) jest najaktywniejszą biologicznie formą najważniejszego męskiego hormonu płciowego, czyli testosteronu. Dihydrotestosteron jest wytwarzany w organach i tkankach organizmu (prostata, skóra itp.) poprzez konwersję z testosteronu. Oznaczanie DHT we krwi jest ważnym parametrem laboratoryjnym w kontekście diagnostyki płodności. Problemy z dihydrotestosteronem są również częstą przyczyną łysienia. Testosteron to pierwotna forma DHT. Podobnie jak w przypadku testosteronu, struktura DHT również opiera się na 19 atomach węgla. DHT powstaje z testosteronu w narządach ciała, takich jak prostata, pęcherzyk nasienny i najądrza. Podobnie jak testosteron, DHT może również hamować uwalnianie GnRH w podwzgórzu poprzez mechanizm ujemnego sprzężenia zwrotnego i w konsekwencji obniżać produkcję testosteronu i DHT. Normalne wartości we krwi dla DHT wynoszą 0,16–1,10 ng/ml dla mężczyzn i 0,06 -0,2 ng/ml dla kobiet. Tylko 1% DHT krąży swobodnie we krwi, pozostała część jest wytwarzana i przechowywana w organach organizmu. DHT w stanie wolnym, podobnie jak testosteron, może wiązać się z receptorami androgenowymi w narządach płciowych. W stanie nieaktywnym receptory androgenowe są związane z białkami, które stabilizują receptory w cytoplazmie komórki. Co ciekawe, sposób działania DHT i testosteronu jest praktycznie identyczny, ale DHT jest znacznie silniejszym androgenem.
Dlaczego nasz organizm potrzebuje hormonów?
Aby cały organizm mógł funkcjonować prawidłowo, w ludzkim ciele przez cały czas musi krążyć ogromna ilość informacji. Organizmem musi nieustannie samodzielnie regulować swoje funkcje i reagować na bodźce zewnętrzne. W tym celu wykorzystywany jest układ nerwowy, który kontroluje narządy i koordynuje je ze sobą. Jego działanie umożliwia odbiór i przekazywanie bodźców przez narządy zmysłów za pomocą impulsów elektrycznych do komórek nerwowych. Jednak układ nerwowy ma niewielki wpływ na rozwój i wzrost organizmu człowieka. Potrzebny jest do tego drugi system: system hormonalny. Oprócz wzrostu i rozwoju hormony kontrolują reprodukcję, mobilizują układ odpornościowy i kontrolują nasz metabolizm. Do przekazywania informacji system hormonalny wykorzystuje specjalne chemiczne substancje – hormony, które są transportowane przez krwiobieg. W niektórych dużych gruczołach, w tym w tarczycy, przysadce mózgowej, trzustce, jądrach i jajnikach dochodzi do syntezy nawet 50 różnych hormonów. Każdy z tych 50 hormonów jest przekształcany w organizmie w inne warianty hormonów. Efekt, który ma wywołać hormon, jest możliwy do osiągnięcia tylko wtedy, gdy hormon zostanie przeniesiony do komórki tylko przez tak zwane receptory. Są one aktywowane tylko wtedy, gdy konkretny hormon się z nim połączy.
Jak działa dihydrotestosteron DHT?
Jednym z najważniejszych hormonów jest na przykład testosteron, który jest szczególnie ważny dla rozwoju mężczyzn. Ten męski hormon płciowy, technicznie nazywany androgenem, występuje zarówno u mężczyzn i kobiet, jednak różni się sposobem działania i koncentracją w organizmie. Testosteron często działa jako prekursor hormonu dla swojej najbardziej aktywnej biologicznie formy, czyli dihydrotestosteronu lub w skrócie DHT. W organizmie nieustannie odbywa się konwersja testosteronu do DHT. Jest to realizowane i regulowane przez określony enzym, który nazywa się 5-alfa reduktaza. Konwersja testosteronu do DHT zachodzi tylko w komórce docelowej, która zawiera ten enzym i w której DHT ma działać. DHT ma szeroki zakres działania: jest ważny dla rozwoju zarodka i jest współodpowiedzialny za rozwoju chłopców w okresie dojrzewania. Owłosienie na ciele mężczyzny, wzrost brody, funkcja gruczołów łojowych i rozwój prostaty są kontrolowane przez DHT. Chociaż DHT jest hormonem męskim, występuje również w niewielkich ilościach u kobiet i pomaga w kontroli działania całego systemu hormonalnego. Jako męski hormon płciowy DHT odpowiada przede wszystkim za rozwój i funkcjonalność męskich narządów płciowych. Specyficzne funkcje DHT podczas rozwoju embrionalnego obejmują rozwój prącia, moszny i prostaty. W okresie dojrzewania DHT sprzyja wzrostowi męskich narządów rozrodczych i męskim owłosieniu ciała. W wieku dorosłym dihydrotestosteron odpowiada za wydzieliny pęcherzyków nasiennych. Ponadto DHT wykazuje działanie anaboliczne niespecyficzne dla płci na mięśnie, kości i układ krwiotwórczy.
Dlaczego dihydrotestosteron jest badany we krwi?
Dihydrotestosteron to bardzo ważny hormon, który powinien być regularnie sprawdzany poprzez badanie krwi. Tworzenie testosteronu jest kontrolowane przez hormon przysadkowy (Lutropina – hormon luteinizujący), który z kolei jest kontrolowany przez hormon międzymózgowia GnRH (hormon uwalniający gonadotropiny – Gonadoliberyna). GnRH jest uwalniany u chłopców i mężczyzn począwszy od okresu dojrzewania i w dorosłości. W tkankach i narządach (prostata, skóra itp.) testosteron jest przekształcany w dihydrotestosteron, który jest bardziej aktywny biologicznie i dzięki temu ma silniejsze działanie na funkcjonowanie organizmu. Dihydrotestosteron mierzy się dla wykrycia wielu problemów, które powstały w organizmie. Najczęściej stwierdzanym nieprawidłowym wynikiem DHT jest podwyższony dihydrotestosteron. Z reguły rzadziej zdarzają się przypadki, kiedy DHT jest za niski (jest to jednak możliwe np. przy genetycznie uwarunkowym niedoborze 5-alfa-reduktazy). Za wysoki poziom DHT u mężczyzn często wynika z przyjmowania egzogennego testosteronu lub innych sterydów anabolicznych często stosowanych przez sportowców i osoby aktywne fizyczne. Inną poważną przyczyną zbyt wysokiego DHT mogą być hormonalnie czynne guzy jąder.
Czym jest spowodowany podwyższony wynik dihydrotestosteronu?
Podwyższone stężenie dihydrotestosteronu we krwi jest bardzo niebezpieczne i prowadzi do nieuniknionych problemów ze zdrowiem. Jak już wspominaliśmy, taki stan może być rezultatem używania sterydów lub powstania guzów jąder. Przyczyn jest jednak znacznie więcej. U kobiet podwyższony DHT najczęściej wynika z zaburzenia równowagi między estrogenami a androgenami. Taki stan w organizmie może być z kolei spowodowany hiperprolaktynemią, guzkiem nadnerczy, menopauzą, zespołem policystycznych jajników lub wrodzonemu przerostowi nadnerczy. Podwyższone stężenie DHT może również skazywać na obecność guza kory nadnerczy, raka nadnerczy lub na rozrost nadnerczy. Sam podwyższony poziom tesosteronu nie jest jednak wystarczającym wyznacznikiem, aby rozpoznać jedną z tych chorób.
Skutki podwyższonego stężenia DHT w organizmie
Podwyższone wyniki DHT kojarzą się z przede wszystkim z problemem wypadania włosów i łysieniem u mężczyzn. Trzeba jednak pamiętać, że nie jest to jedyny problem zdrowotny, z którym mogą się spotkać osoby cierpiące na zbyt wysokie stężenie DHT w organizmie. Poza tym w niektórych przypadkach wypadanie włosów wcale nie jest związane z hormonami i testosteronem, a uwarunkowaniem genetycznym. Jednocześnie mężczyźni z dziedziczoną nadwrażliwością na dihydrotestosteron muszą liczyć się z dużym prawdopodobieństwem wystąpienia problemów z przedwczesnym łysieniem androgenowym. Wypadanie włosów to powszechny problem: cierpi na niego naprawdę wielu mężczyzn i od 20 do 30 procent kobiet, co wskazuje na powszechność problemów z hormonami, w tym m.in. z dihydrotestosteronem. Niestabilność gospodarki hormonalnej może również powodować nadzwyczajnie wysoki popęd seksualny i zaburzenia funkcjonowania męskich narządów płciowych.
Sposoby na leczenie podwyższonej ilości DHT a 5 alfa reduktazy
Poziom testosteronu we krwi ulega silnym dziennym wahaniom, przy czym najwyższe jego wartości występują rano. Ogólnie rzecz biorąc, produkcja testosteronu spada wraz z wiekiem, jednak w przeciwieństwie do ogólnego poziomu testosteronu, dihydrotestosteron nie ulega codziennym wahaniom (poziom DTH we krwi odpowiada około dziesięciu procentom całkowitego poziomu testosteronu). Oznacza to, że problem z podwyższoną ilością DHT często nie jest związany z nadwyżką testosteronu we krwi. Leczenie wysokiego DHT zazwyczaj polega na stosowaniu inhibitorów 5-alfa-reduktazy, np. finasterydu lub dutasterydu. Jeśli włosy lubią się przetłuszczać i wypadają, trzeba przeciwdziałać temu zjawisku zawczasu. Innymi popularnymi metodami na poradzenie sobie z podwyższoną ilością DHT jest np. stosowanie wcierków i olejów do tłustej skóry głowy. Często dobrze sprawdzają się również tzw. substancje anty DHT, czyli substancje potrafiące zredukować wzrost DHT w mieszkach włosowych i zahamować aktywność enzymu 5 alfa reduktazy. Do najpopularniejszych z nich należą m.in. zielona herbata, aloes, biotna, cynk z witaminą B6 oraz pokrzywa zwyczajna.
Łysienie androgenowe a DHT
Łysienie androgenowe to bardzo częsty problem i popularna przyczyna łysienia kobiet i mężczyzn. Szacuje się, że w samej Polsce zmaga się z tę przypadłością co najmniej kilka milionów ludzi. Najgorszą wiadomością dla wielu osób zagrożonych chorobą jest to, że łysienie androgenowe może rozpocząć się już w wieku nastoletnim. U kobiet, utrata włosów nasila się po menopauzie. Początkowo przyjmowało się, że problem z łysieniem wynika ze zbyt dużej zawartości testosteronu, jednak z czasem naukowcy odkryli, że główną przyczyną jest pochodna testosteronu – dihydrotestosteron (DHT). Testosteron zmienia się w DHT pod wpływem działania enzymu typu II 5-alfa reduktazy, który wydobywa się z gruczołów łojowych znajdujących się w okolicy mieszków włosowych. Głównym problemem jest to, że proces konwersji testosteronu do DHT niszczy mieszki włosowe, a im większe stężenie DHT, tym intensywniejszy jest ten proces.
Metody leczenia łysienia androgenowego
Obecnie na rynku dwoma najpopularniejszymi środkami farmakologicznymi, które stosuje się w procesie leczenia łysienia androgenowego są finasteryd i minoksydyl. W przypadku problemów z łysieniem kobiet z reguły stosuje się minoksydyl, ponieważ finasteryd może spowodować poważne skutki uboczne w czasie ciąży. Minoxidil stymuluje wzrost włosów poprzez wydłużenie fazy wzrostu mieszków. Kuracja wymienionymi lekami powinna się odbywać pod kontrolą profesjonalistów. Pomoc w walce z utratą włosów oferuje klinika SkyClinic. Specjaliści pracujący w klinice mają wieloletnie doświadczenie w rozwiązywaniu wielu problemów i mankamentów z wyglądem. Dotyczy to także tak dotkliwej kwestii jak przedwczesne łysienie androgenowe. Kuracja przeprowadzona wraz z kliniką może jednak sprawić, że już po kilku miesiącach proces wypadania włosów zostanie zatrzymany, a z czasem włosy wrócą do swojego pierwotnego, atrakcyjnego wyglądu.
