Czym są kaszaki na twarzy? Przyczyny powstawania kaszaków i ich leczenie

Kaszaki na twarzy są niegroźnym defektem kosmetycznym. Należy jednak pamiętać o tym, aby nie próbować usuwać ich samodzielnie. Kaszaki na twarzy powinny być usuwane przez lekarza lub wykwalifikowanego kosmetologa. Przyczyny powstawania kaszaków, oraz sposoby ich leczenia zostaną wyjaśnione w tym artykule.

Czym są kaszaki na twarzy?

Dermatologia traktuje kaszaki na twarzy jako rodzaj cyst (torbieli) nazywanych zastoinową lub torbielą łojową.

Jak dzieli się kaszaki na twarzy ?

Kaszaki na twarzy dzieli się na tricholemmalne (wywodzące się z mieszków włosowych) oraz epidermalne (naskórkowe). Miejsca, w których najczęściej powstają kaszaki najczęściej zlokalizowane są w ujściach mieszków włosowych i gruczołów łojowych.

Rodzaje kaszaków:

1. Kaszak rzekomy
2. Kaszak prawdziwy

Kaszak rzekomy– geneza jego rozwoju polega na zaczopowaniu mieszków włosowych i gruczołów łojowych, na skutek urazu skóry lub nieprawidłowej higieny osobistej. Widoczny jest gołym okiem, czasem po naciśnięciu samoistnie może wydzielać się z niego treść o niemiłym zapachu

Kaszak prawdziwy– w jego powstaniu dużą rolę mają uwarunkowania genetyczne. Jest genetycznym defektem skórnym.

Przyczyny i mechanizm powstawania kaszaków

Mechanizm powstawania kaszaków- jaką rolę odgrywają gruczoły łojowe?

Komórki naskórka w trakcie złuszczania blokują kanalik wyprowadzający gruczołu łojowego. Konsekwencją tej blokady jest gromadzenie się łoju (sebum) wewnątrz gruczołu łojowego. Dochodzi do tworzenia się torbieli łojowej składającej się ze zrogowaciałego naskórka, łoju. Jest to półpłynna masa. Zawartość kaszaka ma bardzo charakterystyczny, nieprzyjemny zapach, który wyczuwa się po nacięciu kaszaka.

Co zalicza się do najczęstszych przyczyn powstawania kaszaków?

Za główna przyczynę powstawania kaszaków przyjmuje się zaczopowanie ujść mieszków włosowych skóry i gruczołów łojowych. I tu czynnikiem sprzyjającym mogą być źle dobrane kosmetyki. Chodzi tu głównie o tłuste kremy, zawierające substancje zaskórnikotwórcze (komedogenne), które przyczyniają się do zatkania ujść gruczołów włosowych i ujść gruczołów łojowych. Do substancji takich zalicza się:

• pigmenty
• rozpuszczalniki
• sterole
• lanolina
• oleje naturalne
• woski
• emulgatory
• zagęszczacze
• substancje zapachowe

Przyczyny powstania kaszaków mogą mieć także podłoże genetyczne. Osoby, u których stwierdzono schorzenie znamion podstawowych komórek zaliczane są do grupy o wysokim prawdopodobieństwie występowania kaszaków, podobnie jak u osób z Zespołem Gardnera.

Wady rozwojowe. W tym przypadku początki tworzenia się kaszaków sięgają okresu płodowego. Dzieje się tak, kiedy komórki macierzyste skóry, włosów i paznokci zostają zamknięte w innych tkankach.

Uszkodzenie mieszków włosowych na skutek przebytych urazów skóry, bądź operacji. Mieszek włosowy może zostać uszkodzony co w niektórych przypadkach może być czynnikiem sprzyjającym do wystąpienia kaszaka.

Okres dojrzewania. Do ich powstawania na powierzchni skóry mogą przyczyniać się zmiany w organizmie w okresie dojrzewania. Na skutek zmian hormonalnych dochodzi do intensywnej pracy gruczołów łojowych. Powstaje czop zatykający ujście sebum, w ten sposób powstają kaszaki.

Kolejną przyczyną powstania kaszaków może być brak odpowiedniej higieny osobistej.

Powstanie kaszaków może być również spowodowane nadmiernym wystawianiem skóry na działanie promieni słonecznych. Szczególnie narażone są osoby, które przekroczyły sześćdziesiąty rok życia.

Dyskusyjna w środowisku medycznym jest kwestia infekcji wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV), która to prawdopodobnie przyczynia się do powstawania torbieli łojowej.

Według statystyk kaszaki powstają u 5-10% społeczeństwa.

Kaszaki na twarzy mogą występować pojedynczo lub w skupiskach.

Jak wygląda kaszak?

Wygląd kaszaka przypomina kopulasty guzek wystający ponad powierzchnię skóry. W dotyku jest miękki, przesuwalny względem powierzchni skóry. Najczęściej nie powoduje dolegliwości bólowych. Na powierzchni kaszaka mogą być widoczne ujścia mieszków włosowych. Barwa kaszaka może mieć  żółtawy odcień, mieć kolor skóry, może też być lekko biaława.

Lokalizacja kaszaków

Miejsca, w których kaszaki najczęściej pojawiają się  :

• okolice mieszków włosowych
• górna część tułowia
• szyja
• na owłosionej skórze głowy
• na twarzy
• na wewnętrznej powierzchni policzków
• w miejscach intymnych : na wargach sromowych, mosznie, wzgórku łonowym, na penisie
• na oku
• na powiece
• pod okiem

Dolegliwości bólowe najczęściej pojawiają się w sytuacjach, kiedy kaszaki umiejscowione są w obszarach intymnych. Mogą utrudniać odbycie stosunku, lub oddawanie moczu. Z kolei skóra owłosiona głowy zajęta przez torbiele łojowe utrudnia pielęgnację włosów, ich czesanie. Stanowi też defekt kosmetyczny, który prowadzić może do niskiej samooceny.

Wielkość kaszaków

Kaszaki rosną bardzo powoli, czasem przez kilka lat. W medycynie nie ma wytycznych co do jego wielkości. Natomiast przyjęło się, że za dużego kaszaka uważa się kaszaka wielkości orzecha włoskiego.

Jak zapobiegać zatykaniu się gruczołów łojowych?

U osób z tendencjami do tworzenia się zmian ważne jest zapobieganie zaczopowaniu ujścia gruczołów łojowych i mieszków włosowych. W codziennej pielęgnacji należy zadbać o dobór właściwych dla rodzaju skóry kosmetyków. Korzystnie wpływa stosowanie kosmetyków ograniczających wydzielanie sebum, peelingi i maści dostępne w aptekach. Peelingi stosowane na powierzchnię skóry pozwalają złuszczać martwy naskórek i udrażniać ujścia gruczołów łojowych. Brak odpowiedniej higieny osobistej będzie czynnikiem sprzyjającym do powstania cyst. Aby zadbać o skórę twarzy można stosować skrzyp polny. Dwie łyżki suchego ziela skrzypu zalać letnią wodą w ilości 500 ml. Zagotować, następnie na małym ogniu pod przykryciem gotować jeszcze 20 minut. Następnie odstawić na 10 minut, potem odcedzić. Tak sporządzony wywar może służyć i do picia i do kompresów na twarz. Gaziki lub waciki nasączone wywarem ze skrzypu przyłożyć do skóry twarzy. Skrzyp polny zawiera sporo krzemionek, które mają dobroczynny wpływ na kondycję skóry. Przy regularnym piciu wywaru ze skrzypu pamiętać należy o suplementacji witaminą B complex. Skrzyp dobroczynnie wpłynie na kondycje skóry, paznokci i włosów.

Usuwanie kaszaka

Usunięcie kaszaka w warunkach domowych nie jest zalecane. Bardzo wiele osób próbuje za pomocą igły bądź szpilki samodzielnie zabrać się do usuwania kaszaka. Nie jest to dobra metoda, bardzo często po zabiegu w warunkach domowych efektem może być stan zapalny. Na skutek nieumiejętnego uszkodzenia skóry może dojść do nieprzyjemnych powikłań.

Jedyną polecaną metodą do zastosowania w domu jest odpowiednia pielęgnacja i higiena skóry tak, aby usprawnić pracę gruczołów łojowych.

Lekarze nie zalecają usuwania kaszaka w gabinetach kosmetycznych. Wyjątek mogą stanowić gabinety, w których pracuje kosmetolog z uprawnieniami do przerwania ciągłości skóry. Najlepiej współpracujący z lekarzem.

Usuwanie kaszaka związane jest z przerwaniem ciągłości skóry, dlatego zalecane jest jego chirurgiczne usunięcie. Chirurgiczny zabieg wykonuje lekarz. Unikniemy wtedy ryzyka nadkażenia nakłutego miejsca. Jest też możliwość wysłania materiału do ewentualnego badania histopatologicznego. A takich możliwości nie ma gabinet kosmetyczny.

Leczenie kaszaków

Dostępne są trzy metody leczenia kaszaków;

1. krioterapia
2. laser
3. chirurgiczne usunięcie kaszaka

Najczęściej stosowaną metodą jest zabieg chirurgiczny, przeprowadzany w znieczuleniu miejscowym. Czas trwania zabiegu nie przekracza kilkudziesięciu minut. Po znieczuleniu miejsca, w którym jest kaszak, dochodzi do nacięcia jego powierzchni. Następnie opróżnia się torbiel i wycina jej torebkę. Ideałem jest kiedy kaszaka uda się wypreparować całego bez rozrywania jego torebki. Zmiany skórne wycina się w całości, tak aby nie doprowadzić do ich nawrotów.

Jeśli kaszak osiąga duże rozmiary może być konieczność założenia szwów. Po zabiegu widoczna będzie niewielka blizna.

Jeżeli kaszakom towarzyszą stany zapalne skóry zabieg przeprowadza się „na raty”. Na początku nacina się torbiele łojowe, opróżnia z zawartości i zostawia się otwarte rany, aby reszta treści mogła swobodnie wypłynąć. Po kilkunastu dniach usuwa się torebkę torbieli i zakłada szwy. Jeśli sytuacja tego wymaga stosuje się antybiotykoterapię.

Usunięcie kaszaka jest w pełni refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

Pozostałe dwie metody leczenia kaszaków, czyli laseroterapia i krioterapia są nieco kontrowersyjne w środowisku medycznym. Uzasadnia się to niemożnością pobrania zawartości kaszaka do badania histopatologicznego. Usunięcie kaszaka o bardzo małych rozmiarach odbywa się najczęściej za pomocą tych metod. Przemawia za tym brak krwawienia, brak lub niewielka blizna w miejscu zabiegu. Szczególnie przydatne są, kiedy cysty występują w okolicach intymnych np. na wargach sromowych. Taka metoda usunięcia zmiany będzie bardziej komfortowa. Leczenie kaszaków tymi metodami nie jest refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

Po wykonanym zabiegu usunięcia kaszaka przez 8 tygodni należy unikać wyjść na basen oraz ograniczyć ekspozycję na promienie słoneczne. Należy także unikać kosmetyków, które mogłyby podrażnić skórę.

Czy kaszak sam może zniknąć?

Bardzo rzadko dochodzi do samoistnego pęknięcia kaszaka, na przykład w wyniku nadmiernej ekspozycji skóry na pocieranie przez bieliznę czy inne czynniki mechaniczne. Może być też tak, że na skutek nagromadzenia się zbyt dużej ilości treści, skóra pęka samoistnie, dając ujście sebum. Warto pokazać to miejsce lekarzowi, aby ocenił czy nie rozpoczął się proces zapalny. Lekarz też podejmie decyzję ewentualnym usunięciu pozostałości po kaszaku.

Czy kaszak może być niebezpieczny?

Kaszak rozpoznawany jest przez lekarza za pomocą metody fizykalnej. Jeśli kaszaki powstają na czole lub szyi i są dużego rozmiaru i budzi to niepokój lekarza, można zrobić badanie USG lub tomografię komputerową, aby zróżnicować kaszaka z innym schorzeniem. Kaszaka mogą przypominać też tłuszczaki i włókniaki. W bardzo rzadkich przypadkach stwierdza się obecność proliferującego guza włosowego, który wyglądem może przypominać kaszaka. W guzie tym może rozwinąć się rak kolczystokomórkowy.