Znamiona dysplastyczne – objawy oraz jak je rozpoznać?

Zmiany pojawiające się na skórze mogą być bardzo niebezpieczne i z tego powodu ważne są regularne badania onkologiczne. Im szybciej niepokojące znamiona zostaną poddane badaniu, tym mniejsze jest prawdopodobieństwo powstania nowotworu skóry – najczęściej czerniaka. Bagatelizowanie nowych lub powiększających się znamion na skórze może nieść za sobą wiele problemów, których można uniknąć.

Charakterystyka znamion dysplastycznych

Codziennie skóra poddawana jest wielu niekorzystnym czynnikom zewnętrznym, takim jak promieniowanie UV. Organizmy posiadające niską odporność na promieniowanie słoneczne mogą w prosty sposób nabawić się znamion dysplastycznych. Znamiona występują u każdego człowieka bardzo często, jednak nawet przysłowiowy „pieprzyk” może stanowić poważne zagrożenie dla życia. Poza licznymi przyrostami, na ludzkim ciele pojawiają się wszelkiego rodzaju zmiany barwnikowe. Zdecydowanie warto więc dokładnie przyjrzeć się wszystkim zmianom pojawiającym się na skórze, by odpowiednio wcześnie móc je wyeliminować. Aby określić czy konieczne jest leczenie, czy też nie, należy udać się do lekarza specjalisty. Zbada on dokładnie niepokojące nas znamię i doradzi, co dalej należy zrobić.

Znamię dysplastyczne to miejscowa struktura, znajdująca się w skórze. Obecnie istnieje kilka podziałów znamion, w zależności od czynnika branego pod uwagę. Rozpoznanie typu znamiona znajdującego się w naszej skórze może w szybki sposób określić niebezpieczeństwo z nim związane oraz zdecydować o podjęciu dalszych kroków. Najbardziej właściwym i popularnym podziałem jest podział znamion ze względu na ich pochodzenie:

• Znamiona pochodzące od melanocytów – są to stosunkowo niegroźne zmiany skórne, niepowodujące żadnych poważnych w skutkach chorób. Zlokalizowane są w naskórku, dzięki czemu nie wymagają podjęcia leczenia. Grupa ta wywodzi się od melanocytów, czyli komórek odpowiadających za zabarwienie skóry.
• Znamiona pochodzące od komórek znamionowych – jest to o wiele poważniejsza grupa znamion, która niesie za sobą ryzyko rozwoju poważnych chorób. Znamiona te ulokowane są głębiej w skórze na pograniczu naskórka i skóry właściwej. Pojawiają się one na ludzkiej skórze, kiedy ta nieprawidłowo rozwinęła się już w życiu płodowym. To właśnie do tego rodzaju znamion należą znamiona dysplastyczne oraz znamiona atypowe. Istnieje duże ryzyko, że w przyszłości przekształcą się one w czerniaka, czyli chorobę nowotworową skóry.

Zmiany występujące na skórze można również podzielić na wspomniane wcześniej znamiona atypowe oraz znamiona dysplastyczne. Należy pamiętać, że niemożliwe jest odróżnienie ich gołym okiem. W tym przypadku niezbędny jest mikroskop, pod którym widać dokładną budowę znamienia oraz ewentualne nacieki limfocytowe i atypowe melanocyty. Czym różnią się te dwie grupy znamion?

• Znamiona atypowe – jest to bardzo popularna zmiana skórna występującą u zdecydowanej większości Europejczyków. Nie jest to popularny „pieprzyk”, ponieważ średnica tej zmiany przekracza 5 mm. Struktura znamion atypowych różni się także pod względem struktury oraz zabarwienia.
• Znamiona dysplastyczne – posiadają one charakterystyczne atypowe melanocyty oraz nacieki limfocytowe, które dostrzec można jedynie pod mikroskopem. Znamiona te posiadają również tzw. neowaskularyzację, czyli w ich okolicach występuje powstawanie nowych naczyń krwionośnych, niespotykane w przypadku znamion atypowych. Zarówno znamiona wrodzone, jak i nabyte znamiona barwnikowe są wystarczającym argumentem, by skorzystać z badania histopatologicznego. Powstawanie nowych naczyń krwionośnych nosi nazwę dysplazji i jest stanem przednowotworowym wymagającym leczenia.

Warto wspomnieć, że istnieje coś takiego jak zespół znamion atypowych, który jest uwarunkowany genetycznie i w przeciwieństwie do zwykłych znamion atypowych, niesie za sobą większe ryzyko powstawania chorób nowotworowych skóry. Jest to choroba uwarunkowana genetycznie z różną wydatnością genów i niestety nie możemy jej w żaden sposób zapobiegać. Schorzenie to może się objawiać w różny sposób, a najczęściej pojawia się u osób po 30 roku życia. Zespół znamion atypowych charakteryzuje występowanie na ciele dużej ilości znamion (pow. 100 szt.) oraz posiadających średnicę powyżej 2 mm. Zespół ten wyróżnia także powstawanie znamion w nieoczywistych miejscach ciała, takich jak pośladki czy grzbiety stóp.

Znamię dysplastyczne – jak je rozpoznać?

Niezmiernie ważne jest szybkie rozpoznanie znamiona dysplastycznego oraz natychmiastowe podjęcie leczenia. Niestety, znamiona dysplastyczne nie powodują żadnych dodatkowych dolegliwości zdrowotnych, poza niepożądanym wyglądem. Niepokój powinny budzić widoczne zmiany zabarwienia znamiona, a także ich nagły i szybki rozrost. Czasami dochodzi również do krwawienia bezpośrednio ze znamienia, co jest znakiem, by udać się na wizytę dermatologiczną. Przed jego usunięciem należy udać się do dermatologa, by dokładnie zbadać zarówno charakter zmiany skórnej, jak i pobliskie węzły chłonne, by możliwie szybko zapobiec rozwojowi czerniaka.

Dysplastyczne znamię możliwe jest do identyfikacji jedynie za pomocą specjalnego narzędzia – dermatoskopu, który pozwala dokładnie zaobserwować zmiany, jakie nastąpiły w skórze. By dokładnie zbadać znamię barwnikowe, wprowadzono regułę ABCD, która dzięki odpowiednim punktom odniesienia znacząco ułatwia stwierdzenie wszelkich nieprawidłowości. Jest ona oparta na czterech zasadach morfologicznych znamienia, a jej nazwa została stworzona z pierwszych liter danej cechy. W badaniu wyróżniamy:

• Asynmetry – pierwszym elementem branym pod uwagę jest zarys. W przypadku zdrowego znamienia powinien być on regularny i jak najbardziej okrągły.
• Border – poddana badaniu jest granica pomiędzy znamieniem a normalną skórą.
• Colour – o chorobie może świadczyć również kolor zmiany skórnej. W badaniu wyróżniono 6 barw skóry i niektóre z nich są zdrowe, a inne nie.
• Differential Structures – to punkt w którym wyróżnia się inne struktury oraz elementy definiujące budowę znamienia.

Za każdy z tych czynników możliwa do uzyskania jest dana ilość punktów. Reguła ABCD posiada swój indywidualny przelicznik, dzięki któremu uzyskane wartości wskazują obecność cech patologicznych w znamieniu. W przypadku znamion łagodnych wynik TDS oscyluje w granicach 1,0 a 4,75. Wyniki wynoszące między 4,76 a 5,45 punktów mówią o istniejącym ryzyku choroby nowotworowej skóry. Gdy uzyskamy wynik powyżej 5,45 punktów istnieje wysokie ryzyko powstania czerniaka.

W przypadku jakichkolwiek niepokojących podejrzeń zmian skórnych należy niezwłocznie udać się do specjalisty. Szybka reakcja oraz odpowiednie badanie wykonane przez dermatologa pozwala podjąć skuteczne leczenie, nawet gdy w skórze obecny jest już czerniak. Wiele znamion barwnikowych posiada predyspozycje do tego, by z czasem przerodzić się w groźny nowotwór.

Znamiona barwnikowe – co jeszcze warto wiedzieć?

Oprócz powyżej wymienionych rodzajów znamion warto wspomnieć o kilku popularnych zmianach skórnych. Ich występowanie jest dosyć częste i zawsze budzi wątpliwości w sprawie ich usunięcia oraz leczenia. Mowa o:

• Znamię Suttona – jest to łagodna zmiana, która nie jest niebezpieczna. Obserwuje się ją najczęściej u dzieci i jest charakterystyczna dla młodego wieku. Zmiana ta często bywa niepokojąca ze względu na specyficzną obwódkę wokół znamienia. Posiada ono regularny kształt i może występować razem z innymi przebarwieniami skóry. Podobnie jak w przypadku innych zmian skórnych, warto zasięgnąć porady dermatologicznej i mieć pewność, że znamię to na pewno nie stanowi niebezpieczeństwa.
• Znamię Błękitne – popularne znamię ujawniające się najczęściej w okresie nastoletnim. Może występować w każdym miejscu na ciele. W zależności od rodzaju znamiona może przyjmować również postać złośliwą. Wyróżniamy trzy główne typy znamion błękitnych: pospolite znamię błękitne, komórkowe znamię błękitne i znamię błękitne złośliwe. W przypadku znamion o średnicy mniejszej niż 1 mm nie jest konieczne podejmowanie leczenia. W przypadku większych znamion zdarzają się przypadku powstawania nowotworu. Z tego powodu zawsze warto skonsultować zmianę skórną ze specjalistą.
• Znamię Beckera – jest to zmiana skórna charakterystyczna dla mężczyzn i pojawia się najczęściej w najmłodszych latach życia. Jej miejsce występowania to najczęściej ramiona i klatka piersiowa. Znamię rozrasta się w ciągu dwóch pierwszych lat i może osiągać bardzo duże rozmiary (nawet 20 cm). Zmiana ta nie posiada złośliwego charakteru, dlatego osoby nią dotknięte nie muszą obawiać się powstania czerniaka skóry. Zważywszy na jej duże rozmiary, często wybierane jest usunięcie plamy, aby przywrócić prawidłowy wizualny wygląd skóry. W zależności od wielkości oraz indywidualnych cech znamienia lekarz może nie wyrazić zgody na jej usunięcie. Zawsze jednak pozostaje możliwość laserowego naświetlenia plamy w celu jej wybielenia.
• Znamię Clarka – jest to znamię łagodne, jednak istnieje ryzyko jego zezłośliwienia. Jest zaliczane do standardowych zmian melanocytowych. Powstanie zawsze uwarunkowane jest genetycznie, jednak aspekty hormonalne oraz zbyt duża ekspozycja skóry na działanie promieni UV również odgrywa tutaj dużą rolę. Występują na całym ciele, jednak najczęściej poza twarzą. Jego wielkość nie przekracza 1 cm, jednak ilość na ciele może sięgać nawet 100 szt. Ważne jest, aby niezwłocznie po wykryciu ewentualnej złośliwości znamienia, niezwłocznie zostało ono usunięte. Przez niewielki rozmiar nie stanowi to problemu.
• Znamię Spitz – zmiana ta najczęściej pojawia się w młodym wieku i nie jest złośliwa. Wizualnie znamię jest bardzo podobne do czerniaka, jednak nie powinno budzić u nas niepokoju. Osoby decydujące się na usunięcie Spitz robią to ze względów estetycznych, ponieważ nie stanowi ono zagrożenia dla zdrowia. Gdy lekarz wyrazi zgodę na usunięcie zmiany skórnej, najczęściej wykonywane jest to chirurgicznie. Zabieg jest całkowicie bezbolesny i zaraz po wyjściu z kliniki pacjent może powrócić do swojego normalnego życia. Wystarczy jedynie stosować zalecenia lekarza.