Czym jest i jak wygląda znamię błękitne?
Wiele osób posiada liczne znamiona na powierzchni swojej skóry. Dla jednych jest to atut, a dla innych uciążliwy i nieestetyczny defekt urody. Warto wiedzieć, że istnieje wiele rodzajów znamion skórnych. Jednymi ze stosunkowo często spotykanych znamion są znamiona błękitne, które bardzo często pojawiają się już w okresie dojrzewania.
Cechą charakterystyczną dla tego typu zmian jest możliwość ich występowania niemal na całej powierzchni skóry. Choć zazwyczaj są to zwykłe i bardzo małe zmiany nie stanowiące zagrożenia dla zdrowia, to wielu lekarzy w celach profilaktycznych zaleca usuwanie znamiona błękitnego. Jeśli osoba posiadająca znamię błękitne nie chce go usuwać ważne jest systematyczne badanie jego stanu u specjalisty.
Znamię barwnikowe
Nie każdy o tym wie, ale znamiona błękitne to tak naprawdę rodzaj znamienia barwnikowego. Znamię błękitne cechuje się błękitną barwę. Najczęściej występuje w formie bezbolesnego i twardego guzka. Tego typu zmiana nie przesuwa się pod naciskiem palca i nie da się jej wycisnąć. Znamiona błękitne swoim wyglądem przypominają nico inne znamiona barwnikowe, a mianowicie powszechnie występujące pieprzyki na skórze. Jednakże dzięki charakterystycznej barwie w badaniu podstawowym łatwo jej odróżnić od innych zmian.
Znamiona błękitne
Znamię błękitne to rodzaj łagodnej proliferacji melanocytów w skórze głębokiej. To właśnie sprawia, że często tego typu zmianę można spotkać także pod nazwą: znamię melanocytów. Są to zmiany nie powodujące dolegliwości bólowych, jednakże podobnie jak inne znamiona barwnikowe muszą zostać różnicowane diagnostycznie z innymi chorobami skóry, w tym z czerniakiem. W większości przypadków niewielkiej wielkości znamiona barwnikowe nie wymagają żadnego leczenia. Aczkolwiek warto wiedzieć, że jest to możliwe. Obecnie wiele osób decyduje się na usunięcie znamion ze względów estetycznych. W przypadku występowania dużego bądź rozległego znamiona błękitnego usunięcie zmiany może okazać się konieczne.
Warto wiedzieć, że istnieje bardzo duża ilość drobnych zmian występujących na skórze, które łatwo można pomylić. Poniżej zostały opisane znamiona barwnikowe, które mogą zostać pomylone w samodzielnej ocenie z znamionami błękitnymi. Wiedza o nich zdecydowanie ułatwi proces rozpoznawania rodzaju i typu zmiany.
Znamię Clarka
Znamiona Clarka należą do zmian barwnikowych o charakterze nowotworowym. Są to łagodnego rodzaju zmiany nowotworowe występujące na granicy skóro-naskórka i w górnych (płytkich) warstwach skóry właściwej. Znamiona Clarka przeważnie są płaskie nie przekraczające jednego centymetra wielkości, o zabarwieniu jasnobrązowym lub ciemnobrązowym. Tego typu zmian czasami nazywana jest zmianą atypową lub zmianą dysplastyczną.
Jej pojawianie się jest uwarunkowane genetycznie, aczkolwiek może pojawić się wskutek oddziaływania na skórę czynników takich, jak: promieniowanie słoneczne, czynniki hormonalne. Znamię wymaga stałej obserwacji, aby w chwili podejrzeń o zezłośliwienie była możliwość jego szybkiego usunięcia. Znamiona Clarka najczęściej występują na tułowiu oraz na kończynach. zdecydowanie rzadziej mogą pojawić się także na twarzy. U jednej osoby może pojawić się od 10 do 100 tego typu zmian.
Znamię Beckera
Znamiona Beckera podobnie jak w poprzednim przypadku to rodzaj znamion barwnikowych. Są to zmiany, które częściej występują u mężczyzn i to już za czasów wczesnego dzieciństwa. Tego typu zmiana skórna ze względu na pojawienie się we wczesnym dzieciństwie może być także zmianą wrodzoną. Zazwyczaj znamiona Beckera zlokalizowane są: na ramieniu, w okolicach łopatek, a także w okolicach klatki piersiowej.
Cechą charakterystyczną dla tej zmiany jest specyficzny wygląd, a mianowicie są to brązowe plamy zazwyczaj pokryte włosami o ciemnej barwie. Kształt zmiany jest nieregularny i może obejmować obszerne powierzchnie skóry (do 20 cm). Zmiany te niekiedy znikają samoistnie od dwóch lat od ich pojawienia się. Jednakże jeśli zmiana nie zniknie należy udać się do lekarza aby określić charakter zmiany. Jeśli jest to zmiana łagodna nie ma konieczności jej usuwania.
Znamię Suttona
Znamiona Suttona są zmianami bardzo często pojawiającymi się u dzieci oraz u młodzieży. Ich najczęstsza lokalizacja to tułowie, rzadziej ręce, nogi i skóra głowy. Również jest to znamię barwnikowe, które cechuje się odbarwioną obwódką. Miejsce odbarwienia się skóry nazywany jest obszarem halo, które ma tendencje do poszerzania się. Zmamiona Suttona mają regularny kształt (około 6 mm wielkości) o barwie jasno lub ciemnobrązowej.
Znamiona tego typu mogą zanikać lub się utrzymywać. Co więcej zdarza się, że znamiona Suttona dotykają całą rodzinę, a badania wykazują, że mogą mieć podłoże genetyczne. Ogromny wpływ na ich powstawanie ma nadmierne wystawianie skóry na światło słoneczne. Znamiona te nie powodują czerniaka, jednakże mogą przyczynić się do powstania bielactwa skóry.
Rodzaje znamion błękitnych
Można wyróżnić trzy rodzaje znamion błękitnych:
- znamiona błękitne pospolite (zwykłe),
- znamiona błękitne komórkowe,
- złośliwe znamiona błękitne.
W trakcie badanie przyrządem o nazwie dermatoskop można odróżnić różne rodzaje znamion błękitnych na powierzchni się skóry. W przypadku pojawienia się znamion barwnikowych badanie to umożliwia określenie typu zmiany i podjęcia dalszych decyzji dotyczących ich leczenia. Podczas konsultacji lekarz określi czy konieczne jest ich usunięcie.
Znamię błękitne zwykłe
Znamię błękitne zwykłe (pospolite) przeważnie występuje jako pojedynczy pieprzyk na skórze. Jego średnica zazwyczaj nie przekracza jednego centymetra. Bardzo często tego typu zmiany występują na rękach, dłoniach oraz stopach. Zwykłe znamię błękitne przeważnie nie wymaga usuwania, jednakże obecnie nowoczesna medycyna umożliwia jego usunięcie ze względów kosmetycznych.
Znamię błękitne złośliwe
Złośliwe znamię błękitne jest rodzajem znamiona błękitnego, które występuje z bardzo małą częstotliwością. Niestety tego typu zmiany są formą czerniaka złośliwego, którego podłoże powstało ze znamienia błękitnego. Charakterystyczną cechą tego typu zmian jest stosunkowo duża prędkość rozwoju. Zmiany złośliwe błękitne zazwyczaj szybko się powiększają i osiągają do kilku centymetrów wielkości. Specyficzna jest także powierzchnia takiej zmiany, gdyż jest ona guzkowata. Znamiona błękitne złośliwe często umiejscowione są w obrębie głowy. Warto wiedzieć, że złośliwe znamiona błękitne mogą mieć postać łagodną. Zmiana złośliwa zwykle wymaga usunięcia.
Znamię błękitne bogato-komórkowe
Nie każdy o tym wie, ale istnieją także znamiona błękitne bogato-komórkowe. W odróżnieniu od pozostałych rodzajów znamiona błękitnych, znamiona bogato-komórkowe charakteryzują się większą średnicą. Co więcej tego typu zmiana skórna naokół jest wypukła. Znamię błękitne bogato-komórkowe szybko może przeistoczyć się w formę złośliwą. Natomiast złośliwa forma może przeobrazić się w czerniaka, czyli raka skóry. W przypadku występowania tego typu zmiany na skórze pacjenta zaleca się, jak najszybsze jej usunięcie.
Po zaobserwowaniu u siebie takich znamion barwnikowych należy zgłosić się do lekarza. Znamię błękitne bogatokomórkowe przeważnie jest znamieniem o nierównej powierzchni, o zabarwieniu szaro niebieskim, a niekiedy czarnym. Zmianę często można zaobserwować umiejscowioną na pośladkach, a także plecach. Jeżeli podczas badania zmiany błękitnej lekarz ma jakiekolwiek co do niej wątpliwości powinien zlecić dodatkowe badania diagnostyczne takie, jak np. badanie USG. Wbrew pozorom znamię błękitne bogatokomórkowe jest stosunkowo łatwe do rozpoznania.
Usuwanie znamion barwnikowych
Obecnie usunięcie znamion błękitnych jest najbardziej efektywną metoda ich leczenia. Metoda chirurgicznego usuwania znamion skórnych daje najlepsze rezultaty i umożliwi wycięcie zmiany w całości. Co więcej zaletą tej metody jest także możliwość przekazania próbki pobranej ze zmiany do dalszych szczegółowych badań histopatologicznych.
Wiele osób, borykających się z problemem znamion kwalifikujących się do usunięcia zastanawia się jak przygotować się do zabiegu. Tak naprawdę wystarczy stawić się w wyznaczonym terminie na wykonanie zabiegu do określonej placówki. Przed zabiegiem pacjent powinien powstrzymać się od spożywania alkoholu. O wszystkich wytycznych przed zabiegowych pacjent zostanie poinformowany przez lekarza podczas wcześniejszej wizyty. Resztą zajmą się specjaliści.
Zazwyczaj nie zaleca się usuwania znamion, których średnica nie przekracza jednego centymetra. Oczywiście jest to możliwe zwłaszcza gdy zmiana skórna jest zlokalizowana w miejscu narażonym na uszkodzenia oraz powoduje dyskomfort u pacjenta. Natomiast wycięcie zmiany, która nie powoduje żadnych dolegliwości oraz jest umiejscowiona w miejscu gdzie nie jest narażona na uszkodzenia zazwyczaj zaleca się odroczenie zabiegu i baczną, systematyczną obserwację danej zmiany.
Wskazania oraz przeciwwskazania do zabiegu usuwania znamiona błękitnego
Jeśli na naszej skórze pojawi się znamię błękitne (barwnikowe) każdorazowo powinniśmy udać się do specjalisty. To lekarz dokładnie zbada znamię i określi jego rodzaj. Głównym wskazaniem do usunięcia błękitnego znamienia jest podejrzenie lub zaobserwowanie jego bogato-komórkowej odmiany bądź podejrzenie stanu przed nowotworowego.
Co więcej zabieg usunięcia należy wykonać niezwłocznie w momencie, gdy istnieje choćby niepotwierdzone przypuszczenie, że mamy do czynienia z czerniakiem. Jest to ważne zwłaszcza, że znamię błękitne z natury wykazuje duże tendencje to przeinaczania się i może szybko ewoluować,.
Warto także pamiętać, że czasami usunięcie znamienia jest wykonywane nie tylko ze względów zdrowotnych, ale także ze względów kosmetycznych. Wygląd tego rodzaju zmiany przeważnie jest nieestetyczny. Wówczas warto wiedzieć, że nawet w sytuacji, kiedy zabieg wykonywany jest ze względów kosmetycznych, wycięte znamię należy przekazać do badania diagnostycznego/badania histopatologicznego podczas, którego dokładnie zostaną sprawdzone komórki barwnikowe.
Natomiast oprócz wskazań istnieją także przeciwwskazania do wykonania zabiegu. Wówczas zabiegowi nie mogą poddać się osoby, u których:
- występuje aktywna infekcja w polu operacyjnym,
- występuje nieuregulowane nadciśnienie tętnicze,
- występują zaburzenia pracy serca,
- występują zaburzenia funkcjonowania układu krążenia,
- występują zaburzenia krzepliwości krwi.
Co więcej przeciwskazaniem do zabiegu jest również nadmierna opalenizna, która może być ważną przeszkodą dla usunięcia różnorodnych zmian skórnych. Najnowsze badania wykazują, że mocna opalenizna jest odpowiedzialna za tendencję do powstawania bliznowców, a także zwiększa ryzyko powstawania dalszych zaburzeń barwnikowych.
Jak wygląda przebieg zabiegu oraz okres rekonwalescencji po zabiegowej?
W pierwszej kolejności lekarza dokonuje kwalifikacji danego pacjenta. Gdy pacjent pomyślnie przejdzie kwalifikację lekarz przystępuje do przygotowania pola operacyjnego/zabiegowego. W celu przygotowania miejsca zabiegowego specjalista kolejno: oczyszcza i dezynfekuje skórę. Dzięki temu można uniknąć rozwoju ewentualnej infekcji.
Co ważne wycięcie znamion metodą chirurgiczną nie jest zabiegiem bolesnym, gdyż przed zabiegiem pacjent zostaje znieczulony miejscowo. Dopiero po wstrzyknięciu środka znieczulającego specjalista może rozpocząć zabieg. Podczas zabiegu wykonuje się nacięcie za pomocą skalpela dookoła zmiany skórnej po obszarze zdrowej tkanki. Taka praktyka cięcia jest gwarantem, że zmiana zostanie wycięta w całości. Przeważnie wycięta zmiana od razu zostaje zabezpieczona i przekazana do laboratorium. Tam zostanie dokładnie zbadana.
Chirurgiczne usunięcie znamienia błękitnego pozostawia po wygojeniu niewielką bliznę, jednakże przeważnie jest ona praktycznie niewidoczna. Po zabiegu pacjent powinien przede wszystkim odpowiednio dbać o higienę zwłaszcza w miejscu wycięcia zmiany. Bez pośrednio po zabiegu warto wspierać naturalne procesy gojenia i regeneracji. Należy także systematycznie zmieniać opatrunek i przemywać ranę zgodnie z zaleceniami lekarza. W tym okresie pacjent powinien unikać podrażniania rany operacyjnej.
Mniej więcej po upływie dziesięciu dni od daty wykonania zabiegu zaleca się, aby pacjent zgłosił się na wizytę kontrolna do lekarza. Wówczas celem wizyty może być zdjęcie szwów jeśli takowe zostały zastosowane w czasie zabiegu. Podczas tej wizyty specjalista ocenia stan rany, analizuje stan blizny, a także przekazuje pacjentowi dalsze postępowanie.
