Jakie są popularne choroby włosów?

Dziennie człowiek traci około 50-100 włosów. Przy ich ilości wynoszącej ok. 100 tysięcy, nie są to zauważalne zmiany. Z wiekiem włosy człowieka rosną słabsze i podatniejsze na wypadanie. Jednak gdy na głowie zaczynają pojawiać się wyraźne braki, jest to wyraźny sygnał, że dzieję się coś poważnego. Problemy oraz choroby włosów dotykają ludzi niezależnie od ich wieku, czy płci. Mają różne podłoża w formie stresu, uwarunkowania genetycznego, czy też nieprawidłowo przeprowadzanych zabiegów pielęgnacyjnych. Za wypadaniem włosów mogą stać również inne choroby i dolegliwości związane np. z nieprawidłową gospodarką hormonalną. Każde z tych schorzeń jest niekomfortowe i może się także wiązać z doświadczeniem wielu nieprzyjemności ze strony społeczeństwa.

Podstawowe informacje dotyczące włosa

Budowa włosa

Włos składa się z dwóch części – korzenia oraz łodygi. Korzeń to fragment, który znajduje się w skórze. Zbudowany jest z trzech warstw: rdzenia, warstwy korowej i osłonki włosa. Ponadto w dolnej części korzenia znajduje się opuszka składająca się z macierzy oraz brodawki włosa. Macierz to miejsce, w którym występują melanocyty. Od ilości wytwarzanego w nich barwnika zależy to, jaki kolor włosów ma ich posiadacz. Brodawka składa się z grupy komórek tkanki łącznej. Trwała utrata włosa jest spowodowana zniszczeniem właśnie tego elementu włosa. Łodyga jest fragmentem włosa widocznym dla człowieka, ponieważ znajduje się na powierzchni skóry. Składa się z rdzenia, kory i osłonki włosa, a powstaje wskutek rogowacenie komórek macierzy włosa. Włos wyrasta z mieszka włosowego, czyli zagłębienia naskórka. Znajduje się tam korzeń włosa i przyczep mięśnia przywłośnego. Mięsień przywłośny odpowiedzialny jest za unoszenie się włosa i powodowanie tzw. gęsiej skórki. Jego skurcz jest odpowiedzią na bodźce wysyłane przez układ nerwowy, a także zwiększa wydzielanie łoju. Mieszki włosowe otoczone są bardzo dużą ilością nerwów i naczyń krwionośnych.

Wzrost włosa

Aby włos mógł prawidłowo rosnąć, musi być zachowane prawidłowe, wzajemne oddziaływanie brodawki oraz macierzy włosa. Włosy znajdujące się na głowie rosną z prędkością 1 centymetra w czasie około 1 miesiąca. Ich średnia grubość to 70 µm. Wzrost nie przebiega w sposób ciągły i dzieli się na trzy etapy. Wzrost, czyli anagen, trwa ok. 3-6 lat o dotyczy 80-85% wszystkich włosów. Polega on na dzieleniu się komórek macierzy włosa. Kolejnym etapem jest inwolucja, zwana inaczej katagenem, czy też okresem przejściowym, w czasie którego opuszek włosa powoli rogowacieje i wysuwa się ku górze. Trwa około kilku tygodni i obejmuje około 1% włosów. Ostatnim etapem jest spoczynek, czyli trwający ok. 2-4 miesięcy telogen. Obejmuje 10-20% włosów i dotyczy wypadnięcia starego włosa i pojawienia się nowego. Rozwój i wzrost włosa zależą od wielu czynników, wśród których znajdują się uwarunkowania genetyczne i hormonalne. Są one odpowiedzialne za nadmierne owłosienie, czy też morfologię włosów, która definiuje typ włosów u danej rasy ludzkiej.

Choroby związane z łysieniem

Najczęstsze przyczyny wypadania włosów

• niewłaściwa dieta prowadząca do niedoboru witamin oraz minerałów;
• nieprawidłowa pielęgnacja, czyli używanie nieodpowiednich produktów do danego typu włosów i nieodpowiednie ich używanie;
• czynniki mechaniczne, czyli wycieranie się włosów o poduszkę w przypadku niemowląt i niewłaściwy sposób uczesania, który osłabia i nadwyręża włosy np. ciasnych koński ogon noszony przez długie godziny;
• zatrucia organizmu substancjami toksycznymi np. rtęcią, lub arsenem;
• uwarunkowanie genetyczne;
• choroby hormonalne, czyli problemy związane z wytwarzaniem androgenów, lub osłabienie włosów spowodowane zaburzeniami hormonów występujących w tarczycy;
• choroby zakaźne oraz częste osłabienia organizmu;
• choroby skóry – łuszczyca, atopowe zapalenie skóry, łojotokowe zapalenie skóry;
• choroby skóry głowy – liszaj płaski, twardzina ograniczona;
• choroby włosów – grzybica;
• choroby układowe – toczeń rumieniowaty, toczeń rumieniowaty krążkowy;
• zastosowanie chemioterapii w przypadku wystąpienia chorób nowotworowych;
• przyjmowanie niektórych leków immunosupresyjnych, przeciwtarczycowych oraz niektórych środków przeciw krzepliwości krwi.

Nadmierne wypadanie włosów, łysienie

Jest to jeden z najczęściej spotykanych problemów dotyczących owłosienia skóry głowy. Dotyka częściej mężczyzn, niż kobiet i dotyczy, jak sama nazwa wskazuje, nadmiernego wypadania włosów. Jest zauważalne przez znaczne przerzedzenie włosów oraz z czasem pojawiające się, łyse placki. Może prowadzić do wyłysienia trwałego, lub tymczasowego,a także obejmować cały obszar skóry głowy, bądź dotyczyć ograniczonej powierzchni. Łysienie może być bliznowaciejące, lub bez bliznowacenia.

Łysienie androgenowe typu męskiego

Jest to choroba, która dotyka każdego mężczyznę. Zwykle zaczyna się po 40. roku życia, choć może pojawiać się nawet u nastolatków. Najszybciej pojawia się u osób, które zmagały się z problemami łojotoku, lub łupieżu tłustego, w latach młodzieńczych. Im szybciej się pojawi, tym szybciej i rozleglej postępuje. Łysienie androgenowe ma podłoże genetyczne, jest dziedziczone jako gen autosomalnie dominujący. Androgeny, czyli hormony płciowe, powodują, że wrażliwe mieszki włosowe przestają „trzymać” pojedyncze włosy. Łysienie rozpoczyna się od kątów skropiono-czołowych oraz szczytu głowy. Prawdopodobieństwo wystąpienia łysienia jest tym wyższe im więcej jest krewnych I. i II. stopnia, cierpiących na tę przypadłość. Chcąc leczyć chorobę jaką jest łysienie androgenowe, trzeba liczyć się z tym, że proces jest ciągły, gdyż dotyczy genów, których nie można zmienić. Zaprzestanie przyjmowania leków jest równoznaczne z nawrotem wypadania włosów. Jaki leki stosuje się głównie roztwory minoksydylu oraz finasteryd. Dzięki nim włosy przestają wypadać, a także rosną grubsze i silniejsze. Najlepsze efekty osiąga się po 2 latach ich stosowania.

Łysienie androgenowe typu damskiego

Łysienie androgenowe u kobiet występuje znacznie rzadziej niż u mężczyzn. Pojawia się zwykle około 30. roku życia. Objawia się poszerzeniem tzw. przedziałku, na czubku głowy. Gdy kobieta jest po menopauzie, ilości estrogenów w jej organizmie się zmniejsza, przez co androgeny zaczynają dominować i wpływają na pojawianie łysienia. W przypadku kobiet łysienie androgenowe objawia się przede wszystkim nadmiernym wypadaniem włosów. Jednak może ono także pojawiać się i przebiegać z „większą siłą” przez detergenty zawarte w produktach przeznaczonych do pielęgnacji włosów. Chcąc leczyć dolegliwość, trzeba liczyć się z długotrwałym procesem, który nie zawsze jest skuteczny. W leczeniu tej przypadłości u kobiet również stosuje się 2% roztwory minoksydylu. Pomocne okazują się być także hormonalne środki antykoncepcyjne.

Łysienie plackowate

Łysienie plackowate występuje u 1-2% całej populacji i jest związane z układem immunologicznym, a także współistniejącymi chorobami autoimmunologicznymi. Często chorzy na nią ludzie, cierpią także na choroby skóry np. na atopię lub atopowe zapalenie skóry, czy też są osobami z zespołem Downa. Łysienie plackowate występuje nie tylko na skórze głowy, ale także np. na twarzy (brwi, rzęsy) lub w okolicach narządów płciowych. Może mieć charakter trwały, lub przejściowy, a także mogą pojawiać się nawroty. Objawem łysienia plackowatego są przede wszystkim wyraźne ogniska o kształcie owalnym lub okrągłym. Skóra w ogniskach ma kolor kości słoniowej ,lub jest lekko zaczerwieniona. Na ich obrzeżach włosy często są ułamane. Występuje kilka rodzajów łysienia plackowatego – łysienie plackowate rozlane (utrata włosów na dużym obszarze), łysienie wężykowate (utrata włosów na obwodzie głowy, a zwłaszcza na skroniach i karku), łysienie uogólnione, czyli alopecia totalis (wyłysienie całej głowy, wraz z twarzą) i alopecia universalis (utrata włosów na całym ciele). Sposób leczenia łysienia plackowatego zależy od obszaru jakie zaatakowała choroba. Jeśli pojawiła się na małym obszarze, jest szansa, że ustąpi bez konieczności stosowania leków. Jednak w takim przypadku zaleca się przyjmowanie doustnie cynku, przez okres kilku miesięcy. W leczeniu stosuje się również kortykosteroidy w formie roztworów, lub kremów, a także cyklosporynę. W przypadku zaprzestania przyjmowania obu leków, istnieje duża szansa na ponowne wypadanie włosów. Polecane w walce z łysieniem plackowatym jest także poddanie się fotochemioterapii, czyli naświetlaniu miejsc dotkniętych chorobą oraz terapii miejscowej preparatami (difencypronem (DCP) i dibutylesterem), których działanie może doprowadzić do pełnego odrostu włosów.

Trichotillomania

Jest to choroba, która ma podłoże psychiczne, często wywołane stresem, bądź strachem. Polega na mechanicznym pozbywaniu się włosów przez pacjentów poprzez: wyrywanie ich, pocieranie, szarpanie i pociąganie oraz zbyt krótkie obcinanie. Trichotillomania występuje najczęściej u dzieci i nastolatków (ta grupa stanowi aż 60% chorych). Spowodowana jest nadmiernym stresem, przytłoczeniem związanym z etapem dojrzewania oraz lękiem. Chorymi są kilkakrotnie częściej kobiety niż mężczyźni, gdyż znacznie słabiej radzą one sobie z problemami i nadmiarem zmartwień. Wśród dorosłych choroba spowodowana jest najczęściej występowaniem innych chorób, stresem oraz zaburzeniami na tle psychicznym. Trichotillomania zauważalna jest poprzez pojawianie się, w okolicy czołowo-ciemieniowej, nieregularnych ognisk, z widocznymi świeżymi krwawieniami mieszków włosowych. Leczenie obejmuje najczęściej konsultacje psychologiczne, lub psychiatryczne oraz stosowanie płynów i szamponów przeciwświądowych u dzieci, a w przypadku dorosłych leków przeciwdepresyjnych.

Inne choroby włosów i skóry głowy

• Nadmierne owłosienie1. Hirsutyzm – choroba dotykająca kobiety u dzieci, objawiająca się nadmiernym owłosieniem, w miejscach, które są charakterystyczne dla męskiego owłosienia. Spowodowany jest nadmiernym działaniem androgenów. 2. Hipertrychoza – nadmierny porost włosów na całym ciele, bądź tylko w niektórych miejscach. Najczęściej pojawia się już w dzieciństwie lub okresie dojrzewania. Zależnie od przypadku może być chorobą nabytą, lub wrodzoną. Zwykle chorymi są mężczyźni.
• Anemia – objawia się cienkimi, łamliwymi i osłabionymi, a także nadmiernie wypadającymi włosami. Ma podłoże związane z niedoborami witamin oraz substancji odżywczych.
• Łojotokowe zapalenie skóry głowy i atopowe zapalenie skóry głowy – obie choroby mają podobny przebieg. Objawiają się nadmiernym przetłuszczaniem i łupieżem, a także nadmiernym wypadaniem włosów.
• Łupież – może być suchy, lub mokry. Objawia się osypywaniem suchego naskórka. Może mieć podłoże genetyczne, hormonalne, lub grzybicze.
• Rozdwajanie włosów – najczęściej spowodowane jest złą pielęgnacją, która prowadzi do trwałego zniszczenia osłonek włosów.
• Przetłuszczanie włosów – spowodowane jest nadprodukcją łoju, które występować może z wielu powodów.