Przyczyny, objawy i leczenie łuszczycy skóry głowy

Łuszczyca skóry głowy może występować tak jako samodzielna jednostka chorobowa, jak i w uogólnionych postaciach choroby, w których zmiany skórne obejmują także inne partie ciała. Ze względu na specyfikę owłosionej skóry głowy, objawy, przebieg choroby i sposoby leczenia łuszczycy skóry głowy są jednak odmienne niż w przypadku postaci uogólnionej. Często mylimy łuszczycę skóry głowy z łojotokowym zapaleniem skóry, chorobą o podobnych objawach, ale odmiennych przyczynach: diagnostyka łuszczycy skóry głowy jest jednak łatwa i nieinwazyjna. Łuszczyca jest chorobą przewlekłą i niemożliwą do całkowitego wyleczenia, nowoczesne leki znacznie przedłużają jednak okresy remisji.

Czym jest łuszczyca skóry głowy?

Łuszczyca skóry głowy to nawracająca choroba immunologiczna. Ma charakter przewlekły – wyleczenie epizodu łuszczycy nie oznacza, że choroba nie powróci. Leczenie przedłuża jednak okresy remisji choroby oraz łagodzi przebieg nawrotów. Najbardziej charakterystycznym objawem choroby jest występowanie łuszczących się wykwitów skórnych. Pod opadającymi łuskami widoczna jest silnie zaczerwieniona tkanka. Istnieje wiele rodzajów łuszczycy, o różnym przebiegu i odmiennych schematach leczniczych – w leczeniu łuszczycy szczególnie istotna jest więc diagnostyka. Prócz łuszczycy pospolitej występują także plackowate, krostkowe, wysiękowe i brudźcowe postacie choroby. Łuszczyca nie jest chorobą zakaźną. Mimo, że objawy są dolegliwe dla pacjentów, łuszczyca skóry głowy nie wiąże się też z ryzykiem poważnych powikłań zdrowotnych.

Łuszczyca skóry głowy wystąpić może u osób w każdym wieku. Najczęściej jednak pierwsze objawy pojawiają się u osób przed 20 rokiem życia lub po 50 roku życia.

Jakie są objawy łuszczycy skóry głowy?

Objawy łuszczycy skóry głowy nie różnią się znacząco od objawów innych postaci łuszczycy pospolitej. W związku z pokryciem skóry głowy włosami, symptomy choroby są bardziej dokuczliwe dla pacjentów. Dotyczy to zwłaszcza znacznie nasilonego świądu skóry głowy. Na skórze owłosionej częściej, niż w innych postaciach łuszczycy występują krosty i zmiany grudkowate. Częste jest także zlewanie się zmian skórnych.

Łuszczyca skóry głowy rozlewa się często na inne partie ciała – zmiany obejmują także skórę twarzy (zwłaszcza czoła), karku i szyi. W nasilonej postaci choroby mogą przybrać charakter rozległych tarcz, z łuską o srebrzystym zabarwieniu.

Mało nasilone objawy łuszczycy skóry głowy przypominać mogą łupież. Silniej nasilone łatwo natomiast pomylić z łojotokowym zapaleniem skóry. Diagnozowanie łuszczycy skóry głowy jest jednak łatwe i bezbolesne. Wykonać może je każdy dermatolog za pomocą trichoskopu, niewielkiego urządzenia zaopatrzonego w kamerę, umożliwiającego dokładne zobrazowanie stanu skóry. Trichoskop wykonuje fotografie mikroskopowe, analizowane następnie w laboratoriach.

Jakie są przyczyny łuszczycy skóry głowy?

Łuszczyca jest chorobą uwarunkowaną genetycznie, zaliczaną do chorób autoimmunizacyjnych. Oznacza to, że powodowana jest przez dziedziczne nieprawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego. W organizmie osób chorych na łuszczycę limfocyty (białe ciałka krwi) wydzielają nadmierne ilości cytokin, substancji odpowiedzialnych za reakcje układu odpornościowego. Mechanizm powstawania łuszczycy przypomina więc inne choroby immunologiczne, np. alergie.

Niewłaściwe reakcje układu odpornościowego wywołują zaburzenia w procesach podziałów komórkowych w skórze. U  pacjentów z łuszczycą komórki naskórka powstają i obumierają w przyspieszonym tempie – kilkanaście razy większym, niż u osób zdrowych. Przyspieszony wzrost komórek powoduje wzrost grubości naskórka – jednocześnie martwe komórki nie łuszczą się w wystarczającym tempie. Powoduje to powstawanie płatów obumarłego naskórka o postaci łusek.

Istnieją także postacie łuszczycy o uwarunkowaniach zewnętrznych. Wystąpienie epizodu łuszczycy możliwe jest np. w czasie ciąży oraz u osób zażywających niektóre farmaceutyki. Łuszczycę wywołują także stany zapalne oraz urazy skóry.

Leczenie łuszczycy skóry głowy

Nie jest możliwe całkowite wyleczenie skóry głowy. Nowoczesne leki sprawiają jednak, że okresy remisji przedłużają się – często do nawrotów choroby nie dochodzi przez całe lata. Warunkiem rozpoczęcia leczenia farmakologicznego jest jednak usunięcie objawów. Przed rozpoczęciem właściwego leczenia podaje się więc leki złuszczające, co pozwala na usunięcie chorego naskórka. Należą do nich np. maść salicylowa, maść mocznikowa i maść solankowa. Konieczne jest także wyleczenie współtowarzyszących infekcji wirusowych, grzybiczych i bakteryjnych.

Na drugim etapie leczenia podaje się trzy rodzaje leków: leki przeciwzapalne, leki spowalniające powstawanie nowego naskórka oraz retinoidy (pochodne witaminy A pobudzające wzrost komórek nabłonkowych). Kompleksowa terapia farmakologiczna konieczna jest jednak tylko w zaawansowanych postaciach łuszczycy skóry głowy. Niektóre leki stosowane w zaawansowanych postaciach choroby (np. kortykosteroidy) wykazują wiele niepożądanych skutków ubocznych.

Zabiegi medyczne stosowane w łuszczycy skóry głowy

Prócz farmakoterapii w leczeniu łuszczycy skóry głowy stosuje się także wiele różnych zabiegów medycznych. Podstawowe rodzaje zabiegów stosowanych przy łuszczycy skóry głowy wykonują lekarze trycholodzy (trychologia to dział medycyny zajmujący się leczeniem chorób włosów i skóry głowy). Stosuje się także zabiegi medycyny naturalnej, np. balneoterapię i fototerapię. Niektóre rodzaje zabiegów korzystnych w leczeniu łuszczycy skóry głowy wykonuje się także w gabinetach kosmetycznych, konieczna jest jednak ścisła kontrola lekarska.

Najczęściej stosowanym zabiegiem jest mezoterapia skóry głowy. Polega ona na podaniu bezpośrednio do skóry mieszanki odżywczej. W skład mieszanki może wchodzić skoncentrowany preparat witaminowy lub osocze bogatopłytkowe (preparat krwiopochodny składający się z osocza zawierającego zwiększoną ilość płytek krwi). Mieszankę odżywczą podaje się za pomocą igieł (stosuje się kaniule dożylne, czyli wenflony) lub specjalnego pistoletu.

W łuszczycy skóry głowy za korzystne uważa się wiele rodzajów fototerapii i fotochemioterapii – największe znaczenie ma jednak naświetlanie skóry głowy UVA, UVB lub PUVA. Obejmują one naświetlanie różnymi rodzajami promieni ultrafioletowych w bezpiecznych dla zdrowia dawkach,

Dla wielu pacjentów istotne są także zabiegi zabezpieczające przed wypadaniem włosów i pobudzające ich wzrost. Przykładem tego rodzaju  terapii może być opierający się na peptydach i kwasie hiluronowym zabieg Dr. Cyj Hair Filler.

Dermatolodzy zalecają również inne rodzaje terapii niefarmakologicznej. Ich stosowanie zależne jest od stanu zdrowia pacjenta, zaawansowania choroby i innych uwarunkowań indywidualnych. Należą do nich psychoterapia (pomocna w trudnościach psychologicznych związanych z chorobą, w tym wywoływanych przez dokuczliwy świąd), klimatoterapia i balneoterapia (np. kąpiele solankowe), dieta (bogata w olej rybi, a uboga w gluten), fotofreza (naświetlanie odseparowanych limfocytów promieniami ultrafioletowymi) oraz ogólna dbałość o higienę skóry i unikanie urazów.

Leczenie łuszczycy skóry głowy jest trudne. Zabiegi mają na celu zredukowanie nasilenia objawów chorobowych oraz opóźnienie jej nawrotów. Stosowanie kompleksowej terapii, w tym łączenie farmakoterapii z zabiegami leczniczymi i środkami domowymi, przedłuża okresy remisji.

Wypadanie włosów w łuszczycy skóry głowy

Główną przyczyną wypadania włosów w łuszczycy skóry głowy nie jest sama choroba, ale wywołane przez nią urazy mechaniczne. Część włosów wypada wraz odpadającymi łuskami. Większe znaczenie ma jednak wywołane przez silny świąd drapanie skóry głowy przez samych pacjentów. Najbardziej skuteczne w walce z wypadaniem włosów przy łuszczycy jest więc ograniczenie świądu. Inną przyczyną wypadania włosów są same środki farmaceutyczne stosowane przy łuszczycy, tak aplikowane na skórę, jak i stosowane wewnętrznie. Należy do nich np. kwas salicylowy (stosowany ze względu na działanie antybakteryjne) – w dużych dawkach osłabia on i uszkadza mieszki włosowe.

Czy domowe sposoby są skuteczne?

Domowe sposoby leczenia łuszczycy skóry głowy mają charakter wspomagający, cechują się jednak przy tym dużą skutecznością w łagodzeniu niektórych objawów choroby. Nie mogą jednak zastąpić leczenia farmakologicznego i zabiegów leczniczych. Najbardziej popularnym domowym sposbem leczenia łuszczycy są kąpiele w słonej wodzie. Stosuje się także olejki eteryczne, w tym zwłaszcza dziurawiec. Potwierdzone medycznie zalety ma dziegieć. zalecany często także przez lekarzy. Do domowych sposobów należy także dieta polegająca na ograniczeniu podaży białka, a także unikaniu cukru, alkoholu i produktów o wysokiej kwasowości. Zaleca się natomiast spożywanie tłustych ryb, bogatych w kwasy tłuszczowe omega-3. Istnieją jednak także potencjalne szkodliwe domowe środki – należy do nich przemywanie skóry octem, które może prowadzić do podrażnień.

Ważna jest także profilaktyka. Nawroty choroby wystąpić mogą na skutek urazów mechanicznych oraz nadmiernej ekspozycji na promieniowanie słoneczne. W walce z łuszczycą szczególne znaczenie ma więc ochrona skóry głowy. Należy chronić skórę przed słońcem, używać łagodnych środków do mycia włosów oraz delikatnych szczotek do włosów (np. z włosia naturalnego).