Łysienie, czyli nadmierne wypadanie włosów jest niezwykle uciążliwą dolegliwością, która znacząco wpływa na obniżenie pewności siebie i ogólnej samooceny, zwłaszcza wśród kobiet. Obecnie wyróżnia się trzy podstawowe typy łysienia: androgenowe – występujące na skutek wrażliwości mieszków włosowych na dihydrotestosteron, plackowate – o podłożu autoimmunologicznym oraz telogenowe – wywołane wydłużoną fazą spoczynku włosa. Dodatkowo do nadmiernego wypadania włosów przyczynić się mogą takie czynniki jak: niewłaściwa dieta i pielęgnacja, zaburzenia hormonalne, przewlekły stres, choroby tarczycy oraz choroby skóry.
Przyczyny łysienia
Przyczyn łysienia jest wiele, od niewłaściwej diety i pielęgnacji włosów, poprzez różnego rodzaju zaburzenia hormonalne,w tym choroby tarczycy, a także przewlekły stres, aż po choroby skóry. Nadmierne wypadanie włosów może mieć charakter odpowiedzi autoimmunologicznej, w łysieniu plackowatym, pojawiać się w skutek wydłużonej fazy spoczynku włosa, w łysieniu telogenowym, oraz miech charakter dziedziczny w łysieniu androgenowym.
Bezpośrednią przyczynę łysienia dziedzicznego, zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn stanowi negatywny wpływ dihydrotestosteronu na mieszki włosowe. Wchodząc w reakcję z mieszkami włosowymi pochodna testosteronu prowadzi do ich stopniowego zaniku. Wzrastające włosy są cienkie i słabe, przez co szybko wypadają. W dalszej perspektywie zaburzenia na tle androgenowym całkowicie hamują wzrost zdrowych włosów.
Czym łysienie dziedziczymy po rodzicach?
Choć łysienie może dotknąć każdego, niezależnie od płci i wieku, to niektóre osoby są na nie bardziej narażone. W wielu przypadkach łysienie androgenowe ma podłoże genetyczne. To znaczy, że osoby, których rodzice (lub jeden z nich) stracili włosy w wyniku wrażliwości mieszków włosowych na dihydrotestosteron znajdują się w grupie podwyższonego ryzyka przedwczesnej utraty włosów.
Łysienie dziedziczne pojawia się wraz z wiekiem, najczęściej dotyka osób między 20 a 50 rokiem życia. Skłonność do wystąpienia choroby uwarunkowana jest dziedziczną podatnością poligenetyczną. Włosy wypadają na skutek działania androgenów, które przyczyniają się do istotnego skrócenia fazy wzrostu włosów, miniaturyzacji mieszków włosowych, a w konsekwencji całego mieszka włosowego. Jeżeli leczenie zostanie podjęte odpowiednio wcześnie istnieje możliwość zmniejszenia intensywności wypadania włosów oraz stymulowania ich dalszego wzrostu, sprawiając, że wzrastające włosy będą silniejsze i dłużej utrzymają się na głowie. W tym celu konieczna jest stała obserwacja włosów i skóry głowy, a w przypadku zaobserwowania jakichkolwiek niepokojących objawów – konsultacja ze specjalistą trychologiem.
Jakie geny odpowiadają za łysienie dziedziczne?
Czynniki genetyczne stanowią główny czynnik występowania łysienia androgenowego. Wśród genów, których mutacje mogą doprowadzić do wystąpienia łysiena androgenowego wyróżniamy te geny, które odpowiadają za wytwarzanie androgenów oraz ich późniejsze przekształcenie do dihydrotestosteronu, a także geny kodujące receptory dla androgenów. Mutacje występujące w obrębie genów receptorów mogą prowadzić do powstania znacznie wyższej wrażliwości na hormon, co następnie skutkuje tym, że nawet w przypadku fizjologicznego stężenia hormonu zauważalne są znacznie większe efekty, niż w przypadku osób, u których taka mutacja nie występuje.
Kto jest szczególnie narażony na łysienie dziedziczne?
Łysienie o podłożu genetycznym dotyka zarówno kobiety, jak i mężczyzn. Jednakże, z uwagi na przyczynę łysienia androgenwego – działanie dihydrotestosteronu, mężczyźni są bardziej narażeni na przedwczesną utratę włosów, która dodatkowo obejmuje u nich większe obszary. To sprawia, że łysienie androgenowe często określane jest mianem łysienia męskiego. Szacuje się, że problem ten dotyczy nawet 60% mężczyzn po 60 roku życia, którzy są nosicielami „genu łysienia”, który odziedziczyli po swoim ojcu. Dzieje się tak za sprawą znacznie wyższej zawartości pochodnej testosteronu, który naturalnie występuje u mężczyzn w wyższym stężeniu niż w przypadku kobiet. Również androgeny, które są głównym inicjatorem procesu wypadania włosów są hormonami typowo męskimi. Połączenie wysokiego poziomu obu tych hormonów sprawia, że łysienie androgenowe u mężczyzn przybiera zdecydowanie bardziej agresywną postać, doprowadzając niekiedy nawet do całkowitego wyłysienia wymagającego przeprowadzenia zabiegu transplantacji włosów metodą BHT.
Należy przy tym pamiętać, że za wystąpienie łysienia dziedzicznego odpowiadają liczne geny, a samo schorzenie nie ma charakteru dziedziczenia jedno genowego. To sprawia, że nie wszystkie osoby, u których bliscy i dalecy krewni cierpią z powodu łysienia androgenowego również będą zmagali się z tym samym problemem. Jednakże w celu wykluczenia ryzyka wystąpienia rozległej utraty włosów zaleca się wdrożenie odpowiedniej suplementacji oraz systematycznej obserwacji włosów i skóry głowy.
Objawy łysienia dziedzicznego
Choć nie każda osoba, której rodzice zmagali się z łysieniem androgenowym musi podzielić ich los to należy jednak pamiętać, że osoby, u których w rodzinie występują dolegliwości związane z nadmiernym wypadaniem włosów są bardziej narażone na łysienie. Aby uniknąć wystąpienia rozległych ubytków włosów należy dokładnie obserwować swoje włosy i skórę głowy. Pozwoli to wychwycić pierwsze objawy choroby i znacznie szybciej wdrożyć odpowiednie leczenie. Szybsza interwencja lekarska pozwoli znacząco zredukować koszty związane z ewentualną koniecznością przeprowadzenia zabiegu transplantacji włosów.
Jednym z pierwszych objawów łysienia androgenowego jest pojawiający się w okolicach 20 roku życia intensywny łojotok, któremu towarzyszyć może tłusty łupież. Co istotne, nadmierne przetłuszczanie się skóry głowy wpływa negatywnie na kondycję włosów, osłabiając je i przyczyniając się do ich zwiększonego wypadania. Następnie włosy stają się cieńsze i coraz słabsze, a w konsekwencji wypadają. U mężczyzn zaobserwować można znaczące przesunięcie się linii włosów tworząc tzw. wysokie czoło oraz zakola, z kolei u kobiet występuje łysienie rozlane, w którym włosy wypadają z obszaru całej głowy, sprawiając, że tracą one swoją dawną gęstość.
W celu określenia, czy dana osoba cierpi z powodu łysienia konieczne jest przeprowadzenie szczegółowego wywiadu lekarskiego oraz dodatkowych badań, które pozwolą określić, z jakim typem łysienia boryka się dany pacjent. O ile w przypadku mężczyzn niemal wszystkie wątpliwości rozwiewa rozmowa z pacjentem, tak w przypadku kobiet konieczne jest przeprowadzenie badań, określających poziom wolnego i całkowitego testosteronu, poziom DHT, TSH, a także estrogenów, hormonów tarczycy oraz ferrytyny. Niezależnie od płci przeprowadzane są również badania Trichogramem oraz Trichoskopia, które pozwalają ustalić, jaka forma leczenia przyniesie najkorzystniejsze rezultaty.
Jak leczyć łysienie dziedziczne?
Obecnie nie opracowano jednego skutecznego sposobu leczenia łysienia dziedzicznego. Dobór odpowiedniej metody każdorazowo powinien być poprzedzony szczegółową konsultacją z trychologiem, który ustali przyczynę wypadania włosów, a także zaproponuje najefektywniejszą metodę leczenia. Dobór odpowiedniej terapii uzależniony jest m.in. od skali problemu. W przypadku niewielkich obszarów objętych łysiną zaleca się stosowanie preparatów zawierających aktywne molekuły, które poprawiają mikrokrążenie skóry głowy, wzmacniając tym samym mieszki włosowe. Należy przy tym pamiętać, że działanie to pozwoli jedynie spowolnić proces wypadania włosów. Wśród metod nieinwazyjnych, pozwalających zahamować proces wypadania włosów zaliczamy:
- farmakoterapię,
- laserowe czapki,
- mezoterapię,
- terapię światłem LED,
- karboksyterapię,
- osocze bogatopłytkowe.
Jeśli jednak łysienie objęło już rozległe obszary, wówczas jedyną skuteczną metodą pozwalającą na całkowite wyeliminowanie zmian jest przeszczep włosów. Należy przy tym zaznaczyć, iż włosy wszczepione podczas zabiegu nie wykazują wrażliwości na działanie dihydrotestosteronu, dzięki czemu zabieg pozwala uzyskać długotrwałe efekty.
Łysienie jako krępująca dolegliwość potrafi spędzić sen z powiek każdemu, kto się z nią zmaga. Wpływa na pogorszenie samopoczucia i ogólną utratę pewności siebie. Świadomość ryzyka odziedziczenia po rodzicach tego schorzenia pozwoli jednak znacznie szybciej rozpocząć stosowne leczenie, którego celem jest zachowanie gęstych włosów. Odpowiednie obserwowanie włosów i skóry głowy oraz regularne konsultacje ze specjalistą trychologiem pozwolą wykluczyć ryzyko wystąpienia rozległego wyłysienia, dzięki czemu nie wpłyną negatywnie na samoocenę. Co więcej, dla zmniejszenia liczby wypadających włosów warto stosować odpowiednie środki prewencyjne. Odpowiednia pielęgnacja włosów i skóry głowy, dobrze zbilansowana dieta, aktywność fizyczna oraz odpowiednia ilość snu pozytywnie wpływają na kondycję włosów.
Należy pamiętać, iż dostępne na rynku preparaty na porost włosów mają za zadanie wyłącznie wspierać profesjonalne zabiegi, a w przypadku wystąpienia łysienia obejmującego większe obszary głowy pomocna okaże się wyłącznie transplantacja.
