Nadpotliwość – geneza i rozmiar zjawiska
We współczesnym społeczeństwie nadpotliwość jest — wbrew obiegowym opiniom — niezwykle częstym zjawiskiem. W przeszłości problem ten był postrzegany jako nieszkodliwa dolegliwość. Obecnie można jednak zaobserwować wzrost zainteresowania samym zjawiskiem, jak i metodami walki z nadmierną potliwością.
Szacunkowe dane informują, ze z problemem nadpotliwości walczy około 2-3 procent ludzkiej populacji. Podobnie jak w przypadku innych schorzeń — takich jak na przykład atopowe zapalenie skóry, nadpotliwość ujawnia się najczęściej w konkretnych lokalizacjach ciała. Należą do nich dłonie, pachy oraz stopy. Kolejnym podobieństwem pomiędzy nadpotliwością a egzemą atopową jest fakt, iż objawy tych przypadłości występują symetrycznie po obu częściach ciała.
Przyczyny nadpotliwości — tak jak każdej nieprzyjemniej przypadłości są złożone. Bardzo często nadpotliwość jest efektem swoistej konwersji — somatycznym uzewnętrznieniem reakcji na silny i gwałtowny stres.
Patrząc z nieco innej perspektywy, nadpotliwość, która w literaturze określana jest także jako potliwość idiopatyczna, może mieć również podłoże genetyczne.
Leczenie nadpotliwości — dlaczego jest takie istotne?
Nadpotliwość nie jest jedynie abstrakcyjnym zjawiskiem. Problem ten ma realny wpływ na jakość życia pacjentów rozumianą na różnych poziomach. Z punktu widzenia czysto medycznego, nadpotliwość zwiększa ryzyko wystąpienia infekcji bakteryjnych oraz grzybiczych. Co więcej, nieproporcjonalna potliwość może być również przyczyną popękanej skóry albo egzemy na dłoniach. Stres, jaki wywołuje zbyt obfite wydzielanie potu, również nie jest bez znaczenia. Może on bowiem przyczynić się do natręctw ruchowych oraz nerwicy lękowo-depresyjnej.
Oczywiście dotkliwe skutki nadpotliwości nie ograniczają się jedynie do czystej fizjologii. Nadmierna potliwość może mieć także bardzo dotkliwe skutki na płaszczyźnie zawodowej i towarzyskiej, a nawet utrudniać tak prozaiczne czynności, jak sprzątanie domu tudzież mieszkania.
Negatywne skutki nadpotliwość są także zauważalne w sytuacjach związanych z nauką i pracą zawodową. Spocone wnętrze dłoni może wstać się prawdziwym problemem podczas takich czynności jak na przykład pisanie na klawiaturze, segregowanie ważnych dokumentów w archiwum, czy na przykład obsłudze skanera. Negatywne skutki zbyt obfitej potliwości odczuwają także pracownicy sektora medycznego. Wartym odnotowania jest przypadek pielęgniarki, której problem sprawiało noszenie lateksowych rękawiczek z powodu nadmiernej potliwości dłoni. Abstrahując od tego, nadmierna potliwość może przyczynic się do powstawania nieprzyjemnego zapachu, z którym nie zawsze radzą sobie popularne na rynku kosmetyków antyperspiranty. Ten stan rzeczy może z kolei owocować niezręcznymi i stresującymi sytuacjami w środowisku pracy.
Niektóre osoby zmagające się z problemem nadmiernej potliwości deklarują, że dolegliwość ta hamuje rozwój ich kariery oraz może przyczynić się do spadku osobistej produktywności. Co ciekawe, zauważono pewną korelację pomiędzy efektywnością w wykonywaniu powierzonych obowiązków a podejmowanymi samodzielnie wysiłkami ukierunkowanymi na zminimalizowanie symptomów nadmiernej potliwości.
Ograniczenie nadpotliwości – o czym warto pamiętać
Przed rozpoczęciem starannie dobranej terapii dermatologicznej bardzo ważne jest przyswojenie sobie niezbędnej wiedzy na temat tego zjawiska. Pacjent zmagający się z idiopatyczną potliwością powinien unikać wszelkich bodźców mogących nasilić objawy tej przypadłości. Z tego względu bardzo ważne jest wystruganie się ostrych przypraw oraz niedopuszczenie do przegrzania się organizmu. Pacjenci konfrontujący się z problemem nadpotliwości mogą również spróbować kuracji ziołowej, wkomponowując do swego codziennego menu aromatyczny napar z szałwii. Tego rodzaju domowe sposoby mogą jednak służyć jedynie jako uzupełnienie- a nie zastąpienie – profesjonalniej terapii, którą po wyczerpującym wywiadzie zaproponuje specjalizujący się w medycynie estetycznej dermatolog.
Leczenie nadpotliwości – ogólne uwagi
Nadpotliwość, podobnie jak wiele innych schorzeń dermatologicznych, może być leczona metodami miejscowymi, ogólnymi lub zabiegowymi.
Przykładem metody miejscowej jest dwuprocentowy glikopirolan, który stosuje się w przypadku nadmiernej potliwości twarzy, oraz kilkuprocentowy roztwór taniny, który wykorzystuje się w przypadku zbyt obfitej potliwości dłoni i stóp.
Leczenie ogólne jest implementowane w przypadku, kiedy próby terapii miejscowej okazały się nieskuteczne. Doustne leki antycholinergiczne wykazują jednak duże prawdopodobieństwo wystąpienia działań niepożądanych, takich jak na przykład zawroty głowy, suchość w jamie ustnej tudzież kłopoty ze wzrokiem.
Praktyka lekarska pokazuje jednak, że często dochodzi do sytuacji, kiedy leczenie miejscowe lub ogólne jest nieskuteczne. W takiej sytuacji nie pozostaje nic innego, jak sięgniecie po metody zabiegowe.
Popularne zabiegi stosowane w leczenie nadpotliwości
Mikrofale
Mikrofale są szczególnym rodzajem promieniowania elektromagnetycznego, którego długość fal oscyluje pomiędzy wartościami charakterystycznymi dla fal ultrakrótkich a podczerwienią. Działanie mikrofal wywołuje drgania obrotowe cząsteczek wody, które usytuowane są w tkankach. Finalnie, następuje termiczne uszkodzenie rozgrzanych tkanek. Co ciekawe, tkanka tłuszczowa, która mieści w sobie jedynie niewielką ilość cząsteczek wody, nie doznaje uszkodzenia.
Dziedziny takie jak medycyna estetyczna, dermatologia i dermochirurgia wykorzystują fale, które wnikają do skóry jedynie na głębokość gruczołów potowych. Dzięki temu dochodzi do termolizy, której konsekwencją jest destrukcja wspomnianych gruczołów oraz powstrzymanie wydzielania potu.
Jontoforeza
Jontoforeza jest specyficznym zabiegiem ukierunkowanym na zahamowanie zbyt obfitej potliwości rąk i stóp. Współczesne publikacje naukowe kwestionują zasadność jontoforezy w walce z potliwością idiomatyczną okolic pach. Istotą zabiegu jest wykorzystanie prądu I środków cholinergicznych w celu rozbicia kanałów jonowych, które są umiejscowione w gruczołach potowych. Satysfakcjonujące rezultaty tej metody wymagają cierpliwości. Są one zauważalne po wielu sesjach, natomiast sama terapia wymaga niekiedy powtórzenia.
Jontoforeza nie jest zalecana kobietom w ciąży, pacjentom cierpiącym na arytmię lub epilepsję oraz osobom, które mają metalowe implanty lub protezy stawów.
Leczenie laserowe
W dzisiejszych czasach sporą popularnością cieszy się terapia nadpotliwości przy użyciu zaawansowanych urządzeń laserowych. Zabieg ten – pomimo zaimplementowania wysoce specjalistycznej technologii – nie jest skomplikowany. Sprowadza się on do podskórnego zaaplikowania cienkiej głowicy ze światłowodem. Światło lasera przyczynia się do powstawania lokalnych uszkodzeń termicznych, które w konsekwencji implikują destrukcję gruczołów potowych I łojowych.
Redukcja gruczołów potowych przy użyciu lasera nie jest czasochłonna. Cały zabieg trwa bowiem około 40 minut. Z punktu widzenia pacjenta walorem tej procedury medycznej jest fakt, że zabieg ten wymaga jedynie znieczulenia miejscowego.
Uzupełniając temat, warto zaznaczyć, że laserowe leczenie nadpotliwości ma zastosowanie jedynie w przypadku, kiedy jej objawy występują w obrębie pach. W sytuacji, gdy potliwość idiopatyczna jest widoczna na obszarze dłoni i stóp, konieczne jest zastosowanie alternatywnych metod terapeutycznych.
Zastosowanie toksyny botulinowej
Metoda polegająca na zaaplikowaniu toksyny botulinowej należy niewątpliwie do najmniej inwazyjnych metod walki z nadmierną potliwością. Iniekcje przy użyciu botuliny mają wszechstronne zastosowanie. Wspomniana terapia jest bowiem skuteczna zarówno w przypadku nadmiernej potliwości pach, jak i nadpotliwości dłoni oraz stóp. Przed zabiegiem lekarz stawia diagnozę oraz zleca badanie kliniczne. Dodatkowo konieczne jest wykonanie tak zwanego testu Minora, które pozwala zidentyfikować nie tylko rodzaj, ale również zasięg nadpotliwości, który określany jest jako tak zwany obszar nadpotliwy.
Omawiany zabieg jest na ogół bezbolesny. Istnieje jednak możliwość uzyskania znieczulenia miejscowego poprzez aplikację specjalnej maści. Technika wykonania zabiegu jest transparentna. Na samym początku obszar nadpotliwy zostaje podzielony na malutkie kwadraty o boku zaledwie 1,5 centymetra. Następnie w każdy z tych kwadratów aplikowana jest niewielka dawka toksyny botulinowej. Iniekcje mają miejsce płytko pod skórą, natomiast sama procedura trwa maksymalnie kilkanaście minut.
Toksyna botulinowa pomaga w zahamowaniu aktywności nerwów połączonych z gruczołami wydzielania zewnętrznego. W ten sposób uniemożliwia ona dalszą produkcję potu. Sama substancja zaczyna działać po upływie 72 godzin. Pełny rezultat zabiegu jest z kolei zauważalny od 7 do 14 dni po jego realizacji. Efekty zabiegu przy użyciu toksyny botulinowej trwają od około 6 do 9 miesięcy. Warto jednak podkreślić fakt, że w przypadku kolejnych tego typu terapii, jej rezultaty utrwalają się na dłużej.
Zaletą wspomnianej metody jest fakt, że pacjent może od razu po zabiegu powrócić do swojego pierwotnego trybu życia bez konieczności czasochłonnej rekonwalescencji. Warto jednak mieć świadomość, że jakość I trwałość efektów zabiegu jest uzależniona od konkretnych predyspozycji danej osoby.
Operacyjne leczenie nadpotliwości
Ostatnia prezentowana metoda – procedura operacyjna – jest najbardziej ryzykownym rozwiązaniem. Wykorzystuje się ją jedynie w przypadku, kiedy wszelkie alternatywne sposoby zawiodą. Metoda operacyjnego leczenia nadmiernej potliwości sprowadza się do chirurgicznej eliminacji gruczołów potowych lub ingerencji w ciągłość włókien nerwowych (sympatektomii).
Podsumowanie
Nadpotliwość jest przykrą dolegliwością, która niewątpliwe ma negatywny wpływ na jakość życia osób zmagających się z tym problemem. Leczenie nadmiernej potliwości pozostaje wyzwaniem zarówno z perspektywy lekarza, jak i pacjenta. Szerokie spektrum możliwych do zastosowania terapii powoduje jednak, że sukces w leczeniu nadpotliwości zależy przede wszystkim od doświadczenia I kompetencji aranżującego terapię specjalisty oraz dobrej współpracy pomiędzy lekarzem a pacjentem.
